Uttan trúgv er tað ómøguligt at toknast Gudi

Bólkar

Kategori: Rómbrævið

  • Mangan meir

    Mangan meir.

    Fimti kapitul í Rómbrævinum verður onkuntíð kallaður “mangan meir” kapitulin. Tí tað eru fimm undurfull skriftstøð við “mangan meir.”

    1.

    “Mangan meir skulu vit tí, táið vit nú eru rættvísgjørd í blóði Hansara, við Honum verða frelst frá vreiðini.” (Róm.5.9).

    Hetta fyrsta versið er viðmerking til tað undurfulla skriftstaðið beint framman undan, sum lýsir undurfulla kærleika Gud, “við, at Kristus doyði fyri okkum, meðan vit enn vóru syndarar.” (v.8). 

    Vit skulu eisini verða fullkomiliga frelst frá rættvísu heiløgu vreiði Guds.

    2.

    Síðani er tað sannleikin í vers 10:  “Tí vórðu vit, táið vit vóru fíggindar, sátt við Gud við deyða Sonar Hansara, skulu vit mangan meir, eftir at vit nú eru sátt, verða frelst við lívi Hansara.”

    Áður vóru vit fíggindar, men nú eru vit ikki bert frelst frá vreiði Guds yvir synd, men eisini frelst frá kraft syndarinnar, tí lívið í Kristus, gerst lív okkara, tá vit hava játtað syndir okkara, og tí verða vit fullkomiliga endurreist til samfelag við Hann.

    3.

    Triðja, har vit lesa um “mangan meir náði:” 

    “Men ikki er so við náðigávuni sum við fallinum; tí doyðu hini mongu við falli hins eina, so er mangan meir náði Guds og gávan komin í yvirflóð til hini mongu við náði hins eina mans, Jesu Krists.” v.15. Náði Hansara er mangan meiri enn øll okkara synd.

    4.

    Fjórða, vers 17: “ Ráddi deyðin, aftur fyri fall hins eina, við hinum eina, so skulu mangan meiri tey, sum fáa yvirflóð náðinnar og rættvísigávunnar, ráða í lívinum við hinum eina, Jesusi Kristi.” Legg merki til, at tað økist til “mangan meiri:” frelst frá vreiðini, frelst til rættvísi, eitt lív í yvirflóð av náði, og nú eitt lív í sigri. Eitt sigursríkt lív.

    5.

    Til síðst, samanumtikið: “Men lógin kom aftrat, fyri at fallið skuldi verða stórt; tó, har sum syndin varð stór, varð náðin (mangan meir) uppaftur størri, fyri at, eins og syndin ráddi í deyðanum, so skuldi eisini náðin ráða við rættvísi til ævigt lív við Jesusi Kristi, Harra okkara.” (v.20-21).

    PHM Týddi eftir HMM.

  • Frið við Gud (Róm.5.1)

    Róm5,1 Friður GudsDownload

  • Rómbrævið 2.17 – 3.9, Hebrearin

    Rómbrævið kap.2:17-3:9

    Hebrearin

    Atgongd til sannleikan: ( Rom 2.17-20)

    v.17 Tú kallar teg Jøda.

    Fáur var so bundin at gomlum siðum, sum Paulus ápostul. Hann kallar seg ikki bara fyri Jøda, men:

    “Eg eri umskorin áttanda dagin, eri av tjóð Ísraels, av ætt Benjamins, Hebreari av Hebrearum, eftir lógini Fariseari.” (Fil.3.5, Php 3:5).

    Og tá hann stóð fyri Agrippa kongi, segði hann:

    “Teir kenna meg frammanundan, líka frá upphavi – um teir bert vilja vitna – at eg livdi sum Fariseari eftir hinum strangasta partinum av gudsdýrkan okkara.” (Áp.26.5, Ac 26:5).

     “So íðin var eg, at eg lá eftir samkomuni, og í rættvísi eftir lógini var eg ólastandi”. (Fil.3.6).

    Hóast alt hetta, so var hann ein heilhjartaður fíggindi av samkomu Harrans Jesususar.

    “Eg sjálvur hugsaði nú eisini, at eg átti at gera nógv móti navni Jesusar, Nazarearans;” (Áp.26.9 Ac 26:9).

    Hann kundi siga um seg sjálvan: “Tú ert Jødi, setur lít tína til lógina, rósar tær av Gudi….. “ (Rom 2.17-).

    Hann hevði mangar fyrimunir. Fyrst var hann føddur sum Jødi. So lærdur frá barni av at halda lógina. Hebreari við hebraiskari Bíbliu.

    Alt hetta hann meistarliga skrivar og lýsir, hevur hann sjálvur verið blindaður í.

    Hann og Jødarnir kendu skriftina, men ikki Hann, sum skriftirnar tala um (Jóh.5.39-40 Joh 5.39-40).

    Jesus segði: “Blindir vegleiðarar eru teir blindum.” (Matt.15.14, Joh 9.39-41).

    Ábyrgd av at læra sannleikan: (Róm 2.21-24).

    Tú, sum lærir onnur, lærir ikki teg sjálvan, (Rom 2,21).

    Lítla virði í halgisiðum (Róm 2.25-27)

    Umskeringin er ein halgisiður. Eitt tekin um at tú hoyrir Gud til. Men um lívi og atferð ikki samsvarandi hesum, so var umskeringin til onga nyttu.

    Ikki útvortis, men í hjartanum (Róm 2.28-29)

    Umskering hjartans. Hetta var gamalt fyri ápostlinum (5.Mós.10.16, Ezek.44.99), (Deut. 10:16, Ezek. 44:9).

    Gud hugdi at hjartanum, táið leitað var eftir einum kongi (1.Sám.16.7, 12. 17.33, 42, 56)  (1 Sám. 16:12; 17:33, 42, 56).

    Tilbiðja í anda og sannleika (Jóh.4.20-24)

    Religiøsar atfinningar kannaðar (Róm 3.1-8)

    Tá rætt er rangt (Róm 3.1-2)

    Tað rætta fyri Jødan var umskeringin, men gjørdist til tað ranga.

    Fyrimunir Jødanna, var at hann líka frá føðing, hevði møguleika at kenna orð Guds, men tað hjálpti teimum ikki, men gjørdi teir bert hugmóðigar.

    Teir kundu siga: “Vit hava fingið alt hetta við umskeringini, tá vit vóru 8 dagar gamlir.

    Tá rangt er rætt (Rom 3,3-8)

    Tað ranga fyri Jødan var “trúgv uttan verk,” tí teir hildu at halgisiðirnir, umskering oa., máttu til og var tað rætta.

    Tí Hvat! Um nakrir vóru ótrúgvir (vildu ikki trúgva), skal tá ótrúskapur (ikki trúgva ella vantrúgv) teirra gera trúfeti (trúgv eina) Guds til einkis! (v.3).

    Niðurstøða: Gud er ikki “rangur,” tá ið Hann dømir tómar halgisiðir (tað útvortis), men er “rættur” tá Hann fyrigevur reint hjartað (innvortis).

    V.4, “At tú skalt verða kendur rættvísur í orðum tínum (ikki í verkum tínum, men í trúnni: Rom 3.21-32).

    Sundurbrotin andi; sundursorað hjartað vanvirðir Tú ikki, (Sálm 51.6,18,19).

    Sálmur 51, vísir, at Dávid játtaaði synd sína og døma seg sjálvan, og vísti á, at Gud er rættvísur í dómum Sínum.

    V.5, Tað næsta “ranga,” er at órættvísi okkara, fremur rættvísi Guds.

    “Men um nú órættvísi okkara prógvar rættvísi Guds – hvat skulu vit tá siga? Er Gud órættvísur, Hann, sum letur vreiðina koma? – Eg tali menniskjaliga. Paulus svarar enn eina ferð: “Minni enn so!” (Gud er sannorðaður v.4, og Hvussu kundi Gud tá dømt heimin! v.6).

    V.8-9, Gud er bæði reiðiligur og rættvísur, tí er tað skeiv hugsan, at synd menniskjanna økir um rættvísi Guds.

    Fíggindar Paulusar spreiddu hesa lygn, at hann prædikaði júst hetta, fyri at fáa tey at synda meiri, og soleiðis koma at økja um rættvísi og dýrd Guds. Slíka vranglæru avísti Paulus harliga, við at peika á hesar vranglærarar, at teirra útspilling dømdi teir í teirra egnu fordøming (v.7-8). Slík vranglæra er ikki ókend í dag, har fleiri halda, at Gud er til fyri at fyrigeva og elska okkum, og tí er syndin fyrigivin, so at siga áðrenn vit synda.

  • Bøkur yvir Rómbrævið: Romans vers by vers by William R. Newell, – Be Right by Warrent Wiersby. – Exploring Romans, John Phillips. – Romans Zane C. Hodges. – Romans H.A. Ironside. – Romans William MacDonald —————————————————– App: Prophecy Watchers

  • Rómbrævið 3.9-19. Eingin rættvísur er

    Rómbrævið 3.10-19

    Eingin rættvísur

    Í hesum skriftbroti lesa vit hvussu ræðuliga djúpt syndafallið var. Tað verður lýst við 14 sterkum lýsingum. Allar hesar lýsingar er frá GT. (Sálm 5.9, 10.7, 14.1-3, 53.1-3, 140.3, Orð.1.16, Præd.7.20, Es. 59.7-8).

    Hendan ketulýsing lærir okkum, bæði heidningar og Jødarnar, sum hava skriftina (Róm.3.2), hvat menniskja er innast inni, av náttúru.

    Vit hava góðar grundir, til at læra okkum sjálvi hetta, serliga um vit hava trúð evangeliinum, og tí verða roknað rættvís fyri Gudi (Róm.4.3). Tí Gud sær okkum, okkara falna menniskja, betri enn vit síggja okkum sjálvi, og frá tí falli, upp til rættvísi Guds, sær Hann okkum eisini betri enn vit síggja okkum sjálvi. So fjarstøðan frá syndafallinum til opinberaða rættvísi Guds er óendalig. Paulus ápostul skilti hetta betri enn nakar, og kundi siga:

    “Men Gud, sum er ríkur er í miskunn, hevur fyri mikla kærleika Síns skuld, sum Hann elskaði okkum við..” ómetalig rík náði, ómetaliga stór náði (Ef.2.3-8, 1.Tim.1.14 ).

    Menniskja hvørki skilja munin á sínum egna djúpa fall, ella á Guds ómetaliga ríku, stóru náði. Men meiri og meir vit lesa og granska orð Guds, betri og betri skilja vit munin, og soleiðis koma eisini at kenna og tilbiðja Gud okkara betri og betri.

    Syndafalls lýsingin v.10-18, kann býtast upp soleiðis:

    (v.10-12) Støðan í síni heild. Gud Dómari.

    (v.13-14) Í hugsan og orðum. (v.13-15) Gud Lækni: barki, tunga, varrar, muður og føtur.

    (v.15-17) í lívi og atferð. (v.16-18) Gud/Søgufrøðingur

    (v.18) Syndakeldan, sum er upprunin til djúpa fallið.

    v.3.10-12 Andaliga støða. Eingin rættvísur er. Av náttúru er menniskja ikki ført fyri at gera tað, sum rætt er í eygum Guds. Søga Ísraels prógvar hetta, og serliga myrka tíð teirra í Dómarabókin. Tvær ferðir lesa vit, at ein og hvør gjørdi tað, ið hann lysti. (Dóm.17.6, 21.25).

    Menniskja heldur at teirra egnu lystir er tað, sum rætt er.Men vit lesa um lystir menniskja, sum nakað ónt: Hjartans lystir, vanærandi lystir, syndigar lystir. (Róm.1.24,26, 7.5). Elska lystir sínar meir, enn tey elska Gud. (2.Tim.3.4). Menniskja setur sítt egna siðstøði, moral, men Gud dømir eftir sínum egna siðstøði. Morali.

    Sálm 14.3,Nei, øll eru farin av leið, øll somul eru spilt, eingin er, sum ger gott, ikki so mikið sum ein!

    V.11 Skilafólk er ikki til (Tað, sum vitast kann um Gud 1.29). (Skilja og fata Matt.13:13-14,15,19,23,51). Skilja, hvat vilji Harrans er (Ef.5.17). Men hitt náttúrliga menniskjað tekur ikki við tí, sum Anda Guds hoyrir til; tað er honum dárskapur, og hann kann ikki kenna tað, tí tað verður dømt andaliga. (1.Kor.2.14).

    Vit vóru fremmand og fíggindar av sinnalagi, í hinum óndu verkum. (Kol.1.21). Hóast menniskja í dag, er í sera framkomnum tøkniligum tíðum, so liva tey framvegis í einum andaligum myrkri.

    Tey kenna ikki Gud.

    Skilafólk er ikki til. Hóast tað, skriva somu menniskju bøkur um Gud?Onkur sigur: tað er líka mikið hvat tú trýrt, bara tú er reiðiligur. Henda hugsan kann als ikki rættvísgerast innan nógv økir í okkara dagliga lívi, hvørki innan handil, ídna gransking ella bankaverðina.

    Eingin er, sum søkir Gud, v.11. Mong sipa til hetta vers, fyri at prógva, at als einki er í menniskjanum, sum gerð, at tað kann gera nakað sum helst fyri at trúgva og fáa ævigt lív. Men stórur munur er á “at søkja” og “at svara.” Í Áp.10, sær út til, at Kornelius søkti Gud, men tað var Gud, sum fyrst søkti hann, og Kornelius hoyrdi og svaraði aftur.

    Vranglærur siga at menniskja er andaliga deytt, og kann tí ikki gera nakað, men Gud velur so nøkur ú til frelsu.

    Ef.2.2-8, deyð v.2, men við trúgv v.5, frelst, (Ef.2.8.12, 4.18). Gud rópti Ádam, og hann svaraði.

    Náði Guds gevur møguleikan og úrslitið.

    Gud Sjálvur tekur plássið hjá tí, sum søkjur, hjá tí sum verður sannførdur, hjá tí sum verður yvirtalaður, hjá tí, sum gevur, og til síðst er Gud fullkomna úrslitið til øll sum verða frelst. Fyrst gongur Guds ómetaliga náði undan, og soleiðis skapar lív til øll, sum hoyra og svara Gud.

    Ádam, hoyrdi og svaraði. Tí kom hann at kenna Guds frelsu.

    V.12 Øll eru farin av leið. Vit viltust øll av leið sum seyður, (Es.53.6).

    Øll somul spilt. Men jørðin var spilt fyri eygum Guds (1.Mós.6.11-12).

    V.13 – 14. Læknakannað: háls, tungu og varrar, muður.

    V.15 – 18. Ferðamynstur: føtur og vegur teirra.Ferðamynstur.

    V.19. Hvør muður teptur. Tollarin sum tosaði nógv Luk.18.11-12.

    V.20 Við lógini kemur sannan av synd. Lógin er sum ein skálvekt.

  • Rómbrævið 1.18-32, Heidningurin

    Rómbrævið 1.18-32

    Heidningurin

    v.18 Vreiði Guds opinberað av Himli

    v.18 Gud leiðir okkum inn í rættarsal Sín, har rættvísi Guds verður opinberað.

    Ikki fyrrenn menniskja veit, at tað er ein syndari, kann tað seta prís uppá stóru frelsu Guds í Kristi Jesusi. Paulus fylgdi grundreglum Bíbliunnar:

    1). Fyrst lóg og fordøming, 2). Síðani náði og frelsa.

    Rættarsalur Guds kann deilast upp soleiðis:

    Heidningarnir sekir. (kap. 1.18 – 32)Grovir syndarar
    Hyklarin sekur (kap. 2.1 – 16)Góðir syndarar
    Hebrearin (Jødin) sekur (kap. 2.17 – kap. 3.9)Gudilgir syndarar
    Heimurin sekur (kap. 3.9-20)Øll syndarar

    Hetta skriftbrotið (Róm.1.18 – 3.20), lærir okkum ikki menning (evaluering), men djúpt fall (devaluering). Syndafallið fekk menniskja at søkka longur og longur niður, heilt niður um skriðdýrini.

    Fimm fylgjandi stig vísa ræðuliga fall menniskjanna (devaluering).

    1. Vit og skil prógvar ósjónliga skaparan (v.18-20)
    2. Vóru fáfongd og dárar (v.21-23)
    3. Gud gav tey upp til hjartans lystir sínar (v.24-25)
    4. Gud gav tey upp til vanærandi lystir (v.26-27)
    5. Gud gav tey upp til sinni, ið einki er vert (v.28-32)

    v.18-20 Vreiði Guds

    1, Vit og skil prógvar ósjónliga skaparan (Róm.1.18-20)

    Fyrst, vreiði Guds, opinberað, v.18:

    Nøkur dømir:

    Nóa vatnflóð yvir allan heimin. (1.Mós. Kap. 6 – 8)

    Lot, Sodoma og býirnir, regnaði eldur og svávul, (1.Mós. Kap.19)

    Egypt, Farao, 10 plágur, (2.Mós. Kap. 7-9)

    Amalek abbasonur Esau, Harrin hevur kríggj við Amalek mann eftir mann. (1.Mós.17.16). Áramearar 185.000, (Es.37.36)

    Gud tyktar sítt egna fólk sítt:

    Synir Árons, fremmandan eld á altarið. (3.Mós.10.1-2)

    Kora, Datan og Abiram. (4.Mós.16)

    Ísrael 40 ár í oyðimørkini.

    Ísrael í útlegd til Assýria og Juda til Bábel.

    Samson, blindur. (Dóm.16)

    V.19 Tað, sum vitast kann um Gud (Bíblia, nr.1 = Orð Guds)

    Manna søgan byrjaði ikki við, at drekar tilbóðu avgudar og síðani gjørdust menniskju og byrjaðu at tilbiðja ein sannan Gud. Nei, tað var stik mótsætt. Manna søgan byrjaði við, at menniskja kendi Gud, men vendi sær frá sannleikanum og avnoktaði Gud.

    Tað, sum vitast kann um Gud liggur teimum jú opið;

    V.20 Ósjónliga vera Hansara (Bíblia nr.2 = náttúran, skaparaverkið)

    Himlarnir kunngera dýrd Guds, hvølvið ber boð um handaverk Hansara (Sálm 19). Tað skapta má hava ein skapara. Bókin má hava ein høvund. Málningurin má hava ein málara.

    Skaparaverkið ikki bert vitnar um ein ósjónligan Gud, nei, ósjónliga vera Hansara, bæði æviga kraft og guddómleika Hansara, sæst frá skapan heimsins; tað skilst av verkum Hansara.

    Skaparaverkið sigur frá einum skapara, men bert Golgata opinberar kærleiks-hjarta Hansara.

    V.21-23

    2, Vóru fáfongd og dárar (v.21-23)

    V.21 Fyrst kúga sannleikan v.18. So, vóru tey dárar, og so lygnarar: skiftu sannleika Guds um við lygn v.25.

    Menniskjað vildi njóta gávur Guds, men vildi ikki tilbiða og lova Gudi fyri somu gávur. Úrslitið varð eitt tómt sinni og myrkt hjarta. Menniskjað “tilbiðarin” gjørdist menniskjað “heimspekingurin.” Men menniskjans tómi vísdómur bert opinberaði menniskjans dárskap. Paulus skýrir hendan grikska hugsunnarháttin fyri “tíð vankunnleikans.” (Áp.17.30, 1.Kor.1.18-31).

    Menniskjað vendi sær frá Gudi. Men menniskjað má tilbiðja okkurt, tí gjørdu tey sær sínar egnu gudar. Og vendu sær til avgudar, og máttu heysta tað tey sáaðu (2.Boð. 2.Mós.20.4-6). Tann fyrsti av hesum avgudum var menniskjað, sum Satan segði, menniskjað er ikki gjørt í mynd Guds, nei gud er gjørdur í mynd menniskjanna, og menniskja skuldi gerðast eins og Gud (1.Mós.3.5). Men úrslitið gjørdist, at menniskjað fall bert longur og longur niður til, fuglar, fýrføtt dýr og skriðdýr (v.23).

    V.24-25

    3, Givin upp til lystir sínar (v.24-25).

    Frá avgudum til óreinsku, ómoral. Um menniskjað er sín egni gudur, kann hon gera hvat henni lystir, uttan at óttast rættvísan dóm. Tey høvdu ju skift sannleika Guds um við lygn. Lygnin er, at menniskjað er sín egni gudur, og tilbiður og tænir sær sjálvum, og ikki skapara sínum.

    So tit verða sum Gud (1.Mós.3.5). Satan hevur altíð tráað eftir at verið tilbiðin sum Gud (Es.14.12-15 Matt.4.8-10), og sum avguda tilbiðjan fekk hann slíka tilbiðjan (1.Kor.10.19-21).

    V.26-27

    4, Givin upp til vanærandi lystir (v.26-27)

    Eftir at at verða givin upp til lystir sínar (v.24), varð næsta stig niðureftir: vanærandi lystir. Sum vóru vanligir á Paulusar døgum, og sum nú eisini eru øktir í stórum á okkara døgum. Slíkar syndir verða aftur og aftur fordømdar í Skriftini (1.Mós.18.20, 1.Kor.6.9-10, Juda 7). Hesar synir eru nevndar við nøvnum sum: vanærandi lystir, synd móti náttúruni, skemdarverk, villa. Bæði kvinnur og menn vóru sek.

    Og fingu á sær sjálvum lønina fyri villu sína – sum rætt var. (Rom 1.27).

    Hvat var hendan lønin?

    Tá falna menniskjað føldi ræðuligleikan av síni egnu synd, á sínum egna likami, skuldi tú trúð, at menniskjað angraði sína synd og vendu við til Gud, frá síni syndavillu. Men tað mótsætta hendi, sum er nevnt við 24 lýsingarorðum í næstu versunum.

    V.28-32

    5, Givin upp til sinni, ið einki er vert (v.28-32)

    Tað er eitt sinni, sum ikki er ført fyri at fella rættan dóm. Menniskja kastaði seg fult út í alla hugsandi synd. Líknandi syndalisti finst í (Mark.7.20-23, Gal.5.19-21, 1.Tim.1.9-10, 2.Tim.3.2-5). Men tað ringasta er enn ikki komið. Tey ikki bert gjørdu hesar syndir opið og alment, men tey róstu sær av teimum, og eggjaðu hvør annan at halda á í sínum stóra gudloysi. Hvussu langt fall menniskja, sum byrjaði við Gudi og nú dýrkaði sínar egnu sjálvgjørdu avgudar, heilt niður til skriðdýr (v.23).

    “Tey hava tí onga avsakan.” (v.20).

    Vit hava eina sera stóra ábyrgd av, at bjarga hesum djúpt falnu medmenniskjum okkara. Hetta gerst bert, og einast við at kunngera teimum gleðiboðskapin, evangeliið um Jesus Kristus, sum doyði fyri syndir okkara. Tí so elskaði Gud heimin, at Hann gav Son sín Joh 3.16.

    ————————————————————-

    Skriftir frá gamla Ugarit í norð Sýria, vísa, at Kánanittar tilbóðu teir ómoralsku gudarnar El, Baal, Anat, Asera og Astartu, sum fult samsvarar við GT. Sex-sentrera religión, har børn vóru ofraði, slanguavgudsdýrkan, heilagar skøkjur, og geldir prestar. Vit kunnu illa hugsa okkum hvussu ljótt, andstyggiligt, sosiala fallið var, sum tann erotiska girnda avgudadýrkan hjá Kánanittiskum førdi til.

    Paulus lýsir hvussu tann kensluborna trælalystin leiddi tey út í andaligan trældóm, sum kom av avgudadýrkan. (Rom.1.25).

    Vanliga, tá menniskja gera sær ein avgud, ella skurðmynd, (idol), royna tey at gera sína egnu mynd til sín egna gud. Og av allari orku eisini at gera skurðmyndina heilaga, sum Indarnir gera við kúgv sína. Men endaúrslitið er altíð tað sama. Menniskja gerst trælur av og hjá sínum egna avgudi. Tey hava skapt sær sín egna idol, skurðgud. Søgan vísir, at tað er eingin munur á avgudabílæti, avgudastandmyndum og avgudahugsan. Úrsliti er tað sama. tey koma at gerast trælir hjá sínum egna avgudi. Tíverri kom eisini børn teirra at læra, líka í fjórða lið, um nú tey hata Gud, at heysta tað foreldur teirra sáðaðu, sum eisini hesum kapitul endar við (Rom.1.26-32):

    Annað boðið:

    Tú mást onga skurðmynd gera tær, ei heldur nakra mynd, av tí, sum er uppi í himli, av tí, sum er niðri á jørðini, ella av tí, sum er í vatninum undir jørðini; (v.5) tú mást ikki tilbiðja og ikki dýrka tað; tí Eg, HARRIN Gud tín, eri álvarsamur Gud, sum líka í triðja og fjórða lið straffar børnini fyri misgerðir fedranna, tey, ið hata Meg, (v.6) men sum í túsund lið ger miskunn móti teimum, ið elska Meg og halda boð Míni. (2.Mós.20.2-6).

    Rom.1.26-32

    Tey, sum vraka Gud, verða vrakaði av Gudi. Gud gevur tey upp til teirra egnu lystir. Tey fáa tað tey sjálvi leingjast eftir, og tað tey elska. Tey gerast moralsk pervers, avskeplaði. (Rom.1.26-27).

    Moralsk Pervert

    (Siðiliga Pervert= sprotin: kynssnúgvið fólk, kynsliga órættvorðið fólk, kynsligur frávíkur).

    Paulus vísir á, hvussu tey geva seg sjálvi yvir til skammloysi, ónáttúrligt samlív, eins og var í Sodoma, og sum fekk Gud at lata regna eld og svávul av himli niður yvir tey, og knapt 2.000 ár seinni, ámintu ápostlarnir, Pætur og Judas, sína samtíð og er eisini ein áminning til okkum, nú aftur aftaná hesi umleið 2.000 árini (1.Mós.19, 2.Pæt.2.6, Juda 7). Nú á okkara døgum gerast hesar syndir meiri og meiri sjónskar og meiri og meiri ógvusligar, sum ongantíð áður, har bæði abortur og kynsskifti verða meiri og meiri vanligt.

    Trýggjar ferðir lesa vit, at Gud gav tey upp v.24,24,28.

    Rom.1.28-32

    Mental Pervert (Sinnis, sálarliga, pervert)

    Við moralskum perversiteti kemur mentalur perversitetur.

    Ro 1:28 Og sum tey hildu tað einki vera vert at hava kunnskapin um Gud, so gav eisini Gud tey upp til sinni, ið einki er vert, til at gera tað, sum ósømiligt er.

    Eins og moralskur perversitetur sáar syndaútsølu av sex,

    soleiðis føðir mentalur perversitetur alt slags óndskap.

    Paulus heldur á við at skrivað um fylgjurnar av mentalum perversiteti við at nevna 23 ávísar grovar syndir (v.28-31), og vísir á, at fall menniskjanna kennir sær onki afturhald, einki mark, men er á veg við fullari ferð niður í Sodomas avgrund, har Guds dómur bíðar teimum. Tey fáa tað tey sjálvi elska.

    Úrslitið av skeivari hugsan, lækkar um manna virðið. Menniskja gerst órættvíst, ónt, haviskjúkt, órein, øvundsjúk, óálýtandi, følsk og óreiðulig. Gud hatarar.

    Ei undur í, at hann byrjar við at siga, at tey hava tí onga avsakan v.20. Hvørki tey sum vóru í Róm ella grikkar, ella nútíðar primitiv stammumenniskju ella í framkomnum kristnum londum. Tey hava tí onga avsakan, onga umbering. Tey, ikki bert gera synd, men í heilhjartaðum stríði, stríðast tey fyri sínum syndigum avgudum, og síðani samla sínar felags syndarar í ein herð við felags syndigum heiti. Tey hava fyri langari tíð síðan blaka Gud fyri borð, út úr teirra hugsan. Tey hava gjørt seg sjálv sek yvir fyri einum rættvísum livandi Gudi.

    Jesus segði, at Hann var ikki komin í heimin at døma heim, tí, heimurin var longu dømdur, nej, Jesus kom í heimin at frelsa heimin (Jóh.3.16-18).

  • Rombrævið 2.1-16. Hyklarin

    Rómbrævið kap.2.1-16

    v.1-2 Hvat hyklarin heldur um seg sjálvan

    v.1 Tú, menniskja – hvør tú so ert, sum dømir – hevur tí onga avsakan; í tí, sum tú dømir annan fyri, fordømir tú jú teg sjálvan; tí tú, sum dømir, gert tað sama! Vit vita, at dómur Guds – sum sannleiki býður – er yvir teimum, ið slíkt gera. (Róm. 2. 1-2)

    Paulus fer nú frá tí grova syndaranum, (Róm.1.21-32), til hyklaran.

    Tey, sum halda seg sjálvi verða betri enn hini, eins og farisearin í templinum, (Luk.18.11-14), sum stóð fyri seg sjálvan, og bað til sín sjálvs, so øll skuldu síggja hann. Ein stórur hyklari, sum ein dagin varð funnin av síni egnu synd.

    Hyklarin heldur, at syndin hjá hinum er verri og størri enn hansara egna synd. Hann lyftir seg upp um hin meiri sjónliga syndaran, drankaran, skøkjuna, yvirgangskroppin og rósar sær sjálvum av sínum egna templi (likami, kirkju ella samkomu). Próvførslan er vanlig og skilagóð í hansara egnu eygum, men feilurin liggur í tí vanliga, at hann sammetir seg við tað ringasta, ikki tað besta, Jesus Kristus.

    Tá Gud dømir, sleppur einki menniskja at siga hvør málistokkur skal nýtast. Tað verður eina og bert eftir málistokki Guds, sum er lóg Guds, sum Jesus útdýpaði í fjallaprædikuni (Matt.kap.5-7). Hendan talan, sum var á so høgum siðstøði, at bert menniskjasonurin, Jesus, sjálvur kundi liva upp til hesa lóg, undir vánaligastu lívsumstøðum, bæði í hugsan, orðum, gerðum og atburði. Einki menniskja kann nærkast hesum.

    Um menniskju vilja samanbera seg sjálvi við onnur, kunnu vit royna fyrst at meta okkum saman við menniskjasoninum, Jesus Kristi. Tá vit gera tað, fella allar hyklara maskur og øll sjálvgóðska ferð í knús.

    Hyklarin hyggur niður á hini, sum eru djúpt fallin, men hyklarin er umberandi yvir fyri sínum egnu syndum. Dávid er eitt gott Bíbliskt dømi. Dávid fall í sera djúpa synd, sum nakað menniskja kann falla í.

    A) Hann fekk hug á og lokkaði konuna hjá einum av sínum bestu hermonnum. Urias, maður hennara, var fult trúgvur ímóti Dávidi, líka til at standa fremstur í bardaganum og var til reiðar at doyggja fyri konginum í krígnum.

    B) Síðani kallaði Dávid hendan mann, Urias, heim frá hermótinum, til at fjala út yvir (hykl) sína egnu synd, men til fánýtis.

    C) Síðani bað hann Jóab, herføraran, um at seta Urias fremst í bardaganum, fyri, at hann skuldi doyggja,

    D) So tá boðini komu at Urias var fallin í bardaganum, giftist Dávid við einkjuni, konu Urias.

    Tað sá út til, at alt gekk væl við at fjala út yvir (hykl) syndina, samtíðis sum kongurin sjálvur royndi at døma fólk sítt rættvíst.

    Dávid hevði syndað móti Gudi, móti konu Urias, móti manni hennara, Urias, móti sær sjálvum, móti konu síni, móti Jóab, móti øllum fólkinum….. Syndin hevði ongan enda….. og ræðuligar fylgjur.

    Men, fyri Gudi er alt nakið og bert. Maður Guds, profeturin Natan, kom til Dávid, við einum lýknilsi og segði: “Tú er maðurin!” Les (2.Sám.12.5-6).

    v.3 Hvat finnur hyklarin (Róm.2.3)

    Men tú, menniskja, sum dømir tey, ið slíkt gera, og gert tað sjálvur, heldur tú, at tú skalt sleppa undan dómi Guds?

    “Villist ikki! Gud letur Seg ikki spotta; tað, sum menniskjað sáar, skal tað eisini heysta.” (Gal.6.7).

    Hyklarin finnur útav, at synd hansara, fyrr ella seinni finnur hann.

    Vit síggja eina góða mynd í søguni um hin burturvilsta sonin (Luk.15.11-32). Eldri sonurin vildi ikki gera seg til eitt við yngra bróður sín, men hugdi bert inn í seg sjálvan, og segði eg, eg, mær, eg:

    Men hann svaraði faðirinum: »So mong ár havi eg nú tænt tær, og aldri havi eg gjørt ímóti boðum tínum; mær hevur tú tó aldri givið geitarlamb, so eg kundi havt stuttleika við vinum mínum.” (Luk.15.29). Legg merki til hvussu hann í sínum egna hyklara hjarta, ynskti at fara avstað til landið langt burturi.” (v.13). Hann ynskti eisini innast inni at liva lívi fult út. Einasti munur á báðum brøðrunum, var at tann yngri var “djarvari”, og ikki sami hyklari sum stóri beiggi. Hin yngri sonurin var sekur í synd í holdinum, meðan tann eldri var sekur í synd í andanum, stoltleika, treiskni, beiskleika og hykli. Øll hava synda. Hann var líka stórur uppreistrarmaður ímóti pápanum, sum tann yngri, men nógv harðari at vinna. Ákaran: “Tú, gert tað sjálvur,” kundi verið sett við stóra yvirskriftin yvir hansara útvortis ólastandi virðiliga lívi.

    v.4 Tað sum hyklarin gloymir (Róm.2.4)

    “Ella vanvirðir tú ríkidømi góðsku, tolinmóðs og langmóðs Hansara og veitst ikki, at góðska Guds leiðir teg til umvending?”

    Ár 597 f.kr. kom Nebukadnesar, hin stóri kongur Bábels, og umringaði Jerúsalem og tók nakað av tí besta av fólkinum við til Bábel og setti so sín egna kong at ráða yvir Jerúsalem. Hetta var onnur av trimum útlegdum Ísraels. Hóast bæði Jeremias og Ezekiel profetar Guds, ávaraðu fólkið, sum var eftir í Jerúsalem, so lovprísaði fólki sær sjálvum. Tey sóu seg sjálvi, sum tey við himmalsku fyrimunum, tí tey sluppu undan útlegdini. Men tey gloymdu, at tey vóru í somu støðu sum hini av fólki teirra, sum vóru tikin í útlegd. Og gloymdu góðsku og langmóð Guds ímóti teimum, sum kundi leitt tey til umvending,av øllum tí lærdómi tey sóu. Tey hildu seg sjálvi vóru betri, tí tey sluppu undan dóminum. Og í líkasælu hildu tey fram í teirra soma gomlu syndum, inntil endaligur dómurin kom 11 á seinni, ár 586, tá Bábels kongur kom aftur, við ræðuligum dómi, har hann legði templið og allan býin í oyði, og gjørdi enda á kongadømi Ísraels. Tey vanvirdu, ríkidømi góðsku, tolinmóðs Guds, og vistu ikki, at góðska Guds leiðir til umvending.

    Gud hevur nú í 2.000 ár í stóra langmóði Sínum bíða við Sínum rættvísa dómi, yvir øll tey, sum ikki vildu trúgva á rættvísa dóm Guds, sum var heltur út yvir Hansara egna elskða Son á Golgata. Fyri mínar og tínar syndir. Hann var offurlambið, Lamb Guds.

    V. 5-6 Róm.2.5-6 Tað, ið møtir hyklaranum

    Við tað at tú ert so harður, og hjarta títt kennir ikki angur, hópar tú tær upp vreiði á degi vreiðinnar, táið rættvísi dómur Guds verður opinberaður.

    Setningurin: “hópar tú tær upp vreiði,” er ein rámandi mynd av syndaranum, sum samlar hvønn dag nýggja goymslu av óndskapi til komandi dagar. Gud skal viga hvørja hugsan, hvørt orð, og hvørja gerð. Bæði synd við vilja og av óvilja. Syndfylgjurnar móti okkum sjálvum, medmenniskjum okkara, og móti Gudi, eru undir framtíðar dómi, um vit ikki, nú, biðja Gud um náði, Nú. Eins og ringarnir spjaða seg frá steini kastaður í vatnið, inntil teir náa fjarrastu strond, soleiðis eru fylgjurnar av syndin, sum syndarin als einki tamarhald hevur á. Gud skal leggja alt á sína egnu gull vektskál. Soleiðis er hyklarin á sera tunnum ísi, tá hann byrjar at døma onnur. Ein og hvør verður dømdur eftir sínum egnu verkum sínum.

    v. 7-16 Róm.2.7-16 Dómurin lýstur yvir hyklaran

    7 Ævigt lív skal Hann geva teimum, sum við áhaldni í góðum verki søkja dýrd, heiður og óforgeingiligleika.

    8 Men yvir tey, sum hava hug til stríð og akta ikki sannleikan, men akta órættvísina, skal koma vreiði og bræði;

    9 trongd og angist skal koma yvir hvørja menniskjasál, ið ger hitt ónda, bæði Jøda – fyrst – og síðani Grikka,

    10 men dýrd, heiður og friður yvir hvønn tann, sum ger hitt góða, bæði Jøda – fyrst – og so Grikka.

    11 Tí hjá Gudi er ikki mannamunur; øll, ið syndað hava uttan lóg, skulu eisini fortapast uttan lóg; og øll, ið syndað hava undir lóg, skulu verða dømd við lóg.

    12 Tí ikki tey, sum hoyra lógina, eru rættvís fyri Gudi; nei, tey, sum gera eftir lógini, skulu verða rættvísgjørd.

    13 Tí táið heidningar – sum ikki hava lóg – av náttúruni gera tað, sum lógin sigur, eru teir, uttan at hava lógina, sær sjálvum lóg;

    14 teir vísa jú, at verk lógarinnar er skrivað í hjørtum teirra. Eisini samvitska teirra vitnar, og hugsanirnar sín ámillum klaga ella eisini verja hvør aðra

    15 – tann dag Gud skal døma hitt dulda hjá menniskjunum eftir evangelii mínum við Jesusi Kristi.

    Dómur Guds yvir hyklarin er grundaður á atferð, hugburð, verk og persónligt virði.

    v.7-10 Hyklarin verður dømdur sambært verk síni

    Hetta er eitt torført skriftbrot í Rómbrævinum, tí tað sær út til at læra at frelsan er av verkum, at ævigt lív fæst við góðum verkum. Men slík læra er ókend í allari Skriftini. Men við at hyggja eftir heildina í evninum, sum hann viðgerð, síggja vit at hetta er grundað á vreiði Guds (v.18) dóm Guds. Sambært Orði Guds verður dómur Guds eftir verkum okkara. Men, hinvegin, lærir øll Skriftin at frelsan er av trúgv eina: Jesus svaraði teimum: »Hetta er “verk” Guds, at tit trúgva á tann, ið Hann hevur sent.« (Jóh.6.29). Jesus lýsir trúnnað sum eitt verk. Tað er tað einasta “verk” sum kann frelsa menniskjuni.

    Við at søkja eftir ævigum lívið, góðum verkum, dýrd, heiður og óforgeingiligleika, vísir hyklarin og syndarin ein góðan vilja, men tað er ikki grundarlagið fyri frelsuna. Frelsu grundarlagið er trúgv, og trúgv eina. Paulus viðgerð ikki í hesum broti, hvussu tú verður frelstur, men her, (Róm.1.18-3.19), lýsir hann vreiði Gud yvir syndaran, bæði heidningin og jødan. Seinni (Róm.kap 3.21-31, 4.4-6) lærir hann greitt og týðiliga at frelsan er av trúgv eina.

    1. Tá Gud dømir ein perón, “einum og hvørjum eftir “verk” hansara” (Ro 2.6). Belsazar kongur fekk dómin:“Vigaður ert tú á vektini og funnin ov lættur.”

    1. Fyrst vigar Hann orsøkina, hugburðin:Róm.2:7 Ævigt lív skal Hann geva teimum, sum við áhaldni í góðum verki søkja dýrd, heiður og óforgeingiligleika. Róm.2:8 Men yvir tey, sum hava hug til stríð og akta ikki sannleikan, men akta órættvísina, skal koma vreiði og bræði;
    2. Síðani vigar hann úrslitið av atburði hansara. Róm.2:9 trongd og angist skal koma yvir hvørja menniskjasál, ið ger hitt ónda, bæði Jøda – fyrst – og síðani Grikka, Róm.2:10 men dýrd, heiður og friður yvir hvønn tann, sum ger hitt góða, bæði Jøda – fyrst – og so Grikka.

    Tá hann nevnir tvær ferðir: “bæði Jøda – fyrst – og síðani Grikka,” leggur hann vekt á tann verunleika, at meiri ljós, tess meiri ábyrgd.

    Tí kemur hyklarin (Róm.2.1-6), undir nógv størri ábyrgd enn heidningurin, (Róm.1.19-32), av tí einfaldu orsøk, tí hansara møguleiki hevur verið mangan størri, tað vísti hann jú við hykli sínum. Hansara egna hyklið opinberaði hann hvønn dag, at hann sjálvur vitsti hvat var aftanfyri hansara egnu maskuna.

    Hyklarin verður dømdur eftir hvat virði hann hevur. (Róm.2:11-16)

    Guds dómur er greitt sundurgreinaður. Fyrst vigar Gud fyrimunirnar:

    Róm.2:11 Tí hjá Gudi ger ikki mannamunur;

    Róm.2:12 øll, ið syndað hava uttan lóg, skulu eisini fortapast uttan lóg; og øll, ið syndað hava undir lóg, skulu verða dømd við lóg.

    Tey, sum hava lógina, hava mangan meiri ljós enn hini, sum ikki hava lógina. Ein opin Bíblia gevur mangan størri fyrimun til at kenna Gud. Ljós er ljós, hóast veikt ella sterkt. Um tú vart vilstur í bølamyrkrið, og tráaði eftir at sleppa út úr myrkrinum, so vildi tað veikasta ljósið kunna hjálpt tær inn á beina leið. Men um tú hevði nakað at fjala, sum ikki mátti koma fram í ljósið, so hevði tú krógva teg fyri tí bjartasta ljósi. Dómurin bíðar øllum teimum sum vraka ljósið, men fyri tey, sum høvdu størri ljós, er tað minni umbering, og størri dóm.

    Gud dømir eisini hugburð og áskoðan:

    Róm.2:13 Tí ikki tey, sum hoyra lógina, eru rættvís fyri Gudi; nei, tey, sum gera eftir lógini, skulu verða rættvísgjørd.

    Róm.2:14 Tí táið heidningar – sum ikki hava lóg – av náttúruni gera tað, sum lógin sigur, eru teir, uttan at hava lógina, sær sjálvum lóg;

    Róm.2:15 teir vísa jú, at verk lógarinnar er skrivað í hjørtum teirra. Eisini samvitska teirra vitnar, og hugsanirnar sín ámillum klaga ella eisini verja hvør aðra

    Lógin, sum heidningarnir høvdu, var ikki í einum lógarsavnið, men í samvitskuni, men Jødarnir høvdu jú Móselóg. Samvitskan varð vakt við Guds talu, gjøgnum skapanarverkið (Rom 1:19-21, Sálm 19), men eisini gjøgnum lóg Guds. Samvitskan, sum varð vakt, kundi eisini verða herd og blindað, tí menniskja setur seg sjálvt upp ímóti opinbering Guds gjøgnum skaparaverkið og gjøgnum orð Guds, Bíbliuni.

    Samvitskan er ikki ein kumpas men heldur ein píkastavur, sum kann nýtast til bæði gott og ónt. Foreldur brendu síni børn fyri Molok, men Buddisturin vildi ikki so mikið sum drepa eina flugu. Frá einari grøv í hina. Báðar samvitskurnar vóru skæddar og sjúkar.

    Tann, sum hevur orð Guds at vegleiða samvitsku sína, er nógv meiri revsiverdur, sekur, enn tann, sum onga Bíbliu hevur. So Gud ger ikki mannamun, tá vit hugsa um fyrimun og hugburð. Alt hetta bert økir um skuldina hjá hyklaranum.

    Niðurstøðan er: Paulus tosar um tann komandi dag, tá oyðandi dómur Gud skal koma.

    Róm.2:16 – tann dag Gud skal døma hitt dulda hjá menniskjunum eftir evangelii mínum við Jesusi Kristi.

    Tað dulda, loynda hjá menniskjanum. Ein ræðuligur dagur, tá ljós Guds verður sett á øll duld verk myrkursins. Øll menniskju, uttan undantak, hava okkurt dult, ella fjalt, sum vit ikki burdu havt gjørt, og okkurt vit burdu havt gjørt, men sum vit ikki gjørdu. Gud hevur ikki vent blinda eyga til tað, heldur ikki gloymt tað. Ein dag verður alt tað dulda hjá hyklaranum og øllum menniskjum opinberað, hvat tað av sonnum var.

    Men, gleðiboðskapurin, er, at Gud vil Gloyma okkum alt hetta, um vit trúgva á einasta “verk” Guds, frelsuverki Hansara, opinberað á Golgata.

    “Tí av náði er tit frelst, við trúgv – og tað ikki av tykkum sjálvum, tað er gáva Guds.” (Ef.2.8).