Uttan trúgv er tað ómøguligt at toknast Gudi

Bólkar

Kategori: Bíbliu Tulking

  • Mangan meir

    Mangan meir.

    Fimti kapitul í Rómbrævinum verður onkuntíð kallaður “mangan meir” kapitulin. Tí tað eru fimm undurfull skriftstøð við “mangan meir.”

    1.

    “Mangan meir skulu vit tí, táið vit nú eru rættvísgjørd í blóði Hansara, við Honum verða frelst frá vreiðini.” (Róm.5.9).

    Hetta fyrsta versið er viðmerking til tað undurfulla skriftstaðið beint framman undan, sum lýsir undurfulla kærleika Gud, “við, at Kristus doyði fyri okkum, meðan vit enn vóru syndarar.” (v.8). 

    Vit skulu eisini verða fullkomiliga frelst frá rættvísu heiløgu vreiði Guds.

    2.

    Síðani er tað sannleikin í vers 10:  “Tí vórðu vit, táið vit vóru fíggindar, sátt við Gud við deyða Sonar Hansara, skulu vit mangan meir, eftir at vit nú eru sátt, verða frelst við lívi Hansara.”

    Áður vóru vit fíggindar, men nú eru vit ikki bert frelst frá vreiði Guds yvir synd, men eisini frelst frá kraft syndarinnar, tí lívið í Kristus, gerst lív okkara, tá vit hava játtað syndir okkara, og tí verða vit fullkomiliga endurreist til samfelag við Hann.

    3.

    Triðja, har vit lesa um “mangan meir náði:” 

    “Men ikki er so við náðigávuni sum við fallinum; tí doyðu hini mongu við falli hins eina, so er mangan meir náði Guds og gávan komin í yvirflóð til hini mongu við náði hins eina mans, Jesu Krists.” v.15. Náði Hansara er mangan meiri enn øll okkara synd.

    4.

    Fjórða, vers 17: “ Ráddi deyðin, aftur fyri fall hins eina, við hinum eina, so skulu mangan meiri tey, sum fáa yvirflóð náðinnar og rættvísigávunnar, ráða í lívinum við hinum eina, Jesusi Kristi.” Legg merki til, at tað økist til “mangan meiri:” frelst frá vreiðini, frelst til rættvísi, eitt lív í yvirflóð av náði, og nú eitt lív í sigri. Eitt sigursríkt lív.

    5.

    Til síðst, samanumtikið: “Men lógin kom aftrat, fyri at fallið skuldi verða stórt; tó, har sum syndin varð stór, varð náðin (mangan meir) uppaftur størri, fyri at, eins og syndin ráddi í deyðanum, so skuldi eisini náðin ráða við rættvísi til ævigt lív við Jesusi Kristi, Harra okkara.” (v.20-21).

    PHM Týddi eftir HMM.

  • Frið við Gud (Róm.5.1)

    Róm5,1 Friður GudsDownload

  • Heilagi Andin kemur

    Heilagi-Andin-kemur-JohDownload

    Bók um Heilaga Andan: The person and work of the Holy Spirit, (René Pache), fæst á Amazon.com 0,99 Dollar

  • Rómbrævið 2.17 – 3.9, Hebrearin

    Rómbrævið kap.2:17-3:9

    Hebrearin

    Atgongd til sannleikan: ( Rom 2.17-20)

    v.17 Tú kallar teg Jøda.

    Fáur var so bundin at gomlum siðum, sum Paulus ápostul. Hann kallar seg ikki bara fyri Jøda, men:

    “Eg eri umskorin áttanda dagin, eri av tjóð Ísraels, av ætt Benjamins, Hebreari av Hebrearum, eftir lógini Fariseari.” (Fil.3.5, Php 3:5).

    Og tá hann stóð fyri Agrippa kongi, segði hann:

    “Teir kenna meg frammanundan, líka frá upphavi – um teir bert vilja vitna – at eg livdi sum Fariseari eftir hinum strangasta partinum av gudsdýrkan okkara.” (Áp.26.5, Ac 26:5).

     “So íðin var eg, at eg lá eftir samkomuni, og í rættvísi eftir lógini var eg ólastandi”. (Fil.3.6).

    Hóast alt hetta, so var hann ein heilhjartaður fíggindi av samkomu Harrans Jesususar.

    “Eg sjálvur hugsaði nú eisini, at eg átti at gera nógv móti navni Jesusar, Nazarearans;” (Áp.26.9 Ac 26:9).

    Hann kundi siga um seg sjálvan: “Tú ert Jødi, setur lít tína til lógina, rósar tær av Gudi….. “ (Rom 2.17-).

    Hann hevði mangar fyrimunir. Fyrst var hann føddur sum Jødi. So lærdur frá barni av at halda lógina. Hebreari við hebraiskari Bíbliu.

    Alt hetta hann meistarliga skrivar og lýsir, hevur hann sjálvur verið blindaður í.

    Hann og Jødarnir kendu skriftina, men ikki Hann, sum skriftirnar tala um (Jóh.5.39-40 Joh 5.39-40).

    Jesus segði: “Blindir vegleiðarar eru teir blindum.” (Matt.15.14, Joh 9.39-41).

    Ábyrgd av at læra sannleikan: (Róm 2.21-24).

    Tú, sum lærir onnur, lærir ikki teg sjálvan, (Rom 2,21).

    Lítla virði í halgisiðum (Róm 2.25-27)

    Umskeringin er ein halgisiður. Eitt tekin um at tú hoyrir Gud til. Men um lívi og atferð ikki samsvarandi hesum, so var umskeringin til onga nyttu.

    Ikki útvortis, men í hjartanum (Róm 2.28-29)

    Umskering hjartans. Hetta var gamalt fyri ápostlinum (5.Mós.10.16, Ezek.44.99), (Deut. 10:16, Ezek. 44:9).

    Gud hugdi at hjartanum, táið leitað var eftir einum kongi (1.Sám.16.7, 12. 17.33, 42, 56)  (1 Sám. 16:12; 17:33, 42, 56).

    Tilbiðja í anda og sannleika (Jóh.4.20-24)

    Religiøsar atfinningar kannaðar (Róm 3.1-8)

    Tá rætt er rangt (Róm 3.1-2)

    Tað rætta fyri Jødan var umskeringin, men gjørdist til tað ranga.

    Fyrimunir Jødanna, var at hann líka frá føðing, hevði møguleika at kenna orð Guds, men tað hjálpti teimum ikki, men gjørdi teir bert hugmóðigar.

    Teir kundu siga: “Vit hava fingið alt hetta við umskeringini, tá vit vóru 8 dagar gamlir.

    Tá rangt er rætt (Rom 3,3-8)

    Tað ranga fyri Jødan var “trúgv uttan verk,” tí teir hildu at halgisiðirnir, umskering oa., máttu til og var tað rætta.

    Tí Hvat! Um nakrir vóru ótrúgvir (vildu ikki trúgva), skal tá ótrúskapur (ikki trúgva ella vantrúgv) teirra gera trúfeti (trúgv eina) Guds til einkis! (v.3).

    Niðurstøða: Gud er ikki “rangur,” tá ið Hann dømir tómar halgisiðir (tað útvortis), men er “rættur” tá Hann fyrigevur reint hjartað (innvortis).

    V.4, “At tú skalt verða kendur rættvísur í orðum tínum (ikki í verkum tínum, men í trúnni: Rom 3.21-32).

    Sundurbrotin andi; sundursorað hjartað vanvirðir Tú ikki, (Sálm 51.6,18,19).

    Sálmur 51, vísir, at Dávid játtaaði synd sína og døma seg sjálvan, og vísti á, at Gud er rættvísur í dómum Sínum.

    V.5, Tað næsta “ranga,” er at órættvísi okkara, fremur rættvísi Guds.

    “Men um nú órættvísi okkara prógvar rættvísi Guds – hvat skulu vit tá siga? Er Gud órættvísur, Hann, sum letur vreiðina koma? – Eg tali menniskjaliga. Paulus svarar enn eina ferð: “Minni enn so!” (Gud er sannorðaður v.4, og Hvussu kundi Gud tá dømt heimin! v.6).

    V.8-9, Gud er bæði reiðiligur og rættvísur, tí er tað skeiv hugsan, at synd menniskjanna økir um rættvísi Guds.

    Fíggindar Paulusar spreiddu hesa lygn, at hann prædikaði júst hetta, fyri at fáa tey at synda meiri, og soleiðis koma at økja um rættvísi og dýrd Guds. Slíka vranglæru avísti Paulus harliga, við at peika á hesar vranglærarar, at teirra útspilling dømdi teir í teirra egnu fordøming (v.7-8). Slík vranglæra er ikki ókend í dag, har fleiri halda, at Gud er til fyri at fyrigeva og elska okkum, og tí er syndin fyrigivin, so at siga áðrenn vit synda.

  • Bøkur yvir Rómbrævið: Romans vers by vers by William R. Newell, – Be Right by Warrent Wiersby. – Exploring Romans, John Phillips. – Romans Zane C. Hodges. – Romans H.A. Ironside. – Romans William MacDonald —————————————————– App: Prophecy Watchers

  • Rómbrævið 3.9-19. Eingin rættvísur er

    Rómbrævið 3.10-19

    Eingin rættvísur

    Í hesum skriftbroti lesa vit hvussu ræðuliga djúpt syndafallið var. Tað verður lýst við 14 sterkum lýsingum. Allar hesar lýsingar er frá GT. (Sálm 5.9, 10.7, 14.1-3, 53.1-3, 140.3, Orð.1.16, Præd.7.20, Es. 59.7-8).

    Hendan ketulýsing lærir okkum, bæði heidningar og Jødarnar, sum hava skriftina (Róm.3.2), hvat menniskja er innast inni, av náttúru.

    Vit hava góðar grundir, til at læra okkum sjálvi hetta, serliga um vit hava trúð evangeliinum, og tí verða roknað rættvís fyri Gudi (Róm.4.3). Tí Gud sær okkum, okkara falna menniskja, betri enn vit síggja okkum sjálvi, og frá tí falli, upp til rættvísi Guds, sær Hann okkum eisini betri enn vit síggja okkum sjálvi. So fjarstøðan frá syndafallinum til opinberaða rættvísi Guds er óendalig. Paulus ápostul skilti hetta betri enn nakar, og kundi siga:

    “Men Gud, sum er ríkur er í miskunn, hevur fyri mikla kærleika Síns skuld, sum Hann elskaði okkum við..” ómetalig rík náði, ómetaliga stór náði (Ef.2.3-8, 1.Tim.1.14 ).

    Menniskja hvørki skilja munin á sínum egna djúpa fall, ella á Guds ómetaliga ríku, stóru náði. Men meiri og meir vit lesa og granska orð Guds, betri og betri skilja vit munin, og soleiðis koma eisini at kenna og tilbiðja Gud okkara betri og betri.

    Syndafalls lýsingin v.10-18, kann býtast upp soleiðis:

    (v.10-12) Støðan í síni heild. Gud Dómari.

    (v.13-14) Í hugsan og orðum. (v.13-15) Gud Lækni: barki, tunga, varrar, muður og føtur.

    (v.15-17) í lívi og atferð. (v.16-18) Gud/Søgufrøðingur

    (v.18) Syndakeldan, sum er upprunin til djúpa fallið.

    v.3.10-12 Andaliga støða. Eingin rættvísur er. Av náttúru er menniskja ikki ført fyri at gera tað, sum rætt er í eygum Guds. Søga Ísraels prógvar hetta, og serliga myrka tíð teirra í Dómarabókin. Tvær ferðir lesa vit, at ein og hvør gjørdi tað, ið hann lysti. (Dóm.17.6, 21.25).

    Menniskja heldur at teirra egnu lystir er tað, sum rætt er.Men vit lesa um lystir menniskja, sum nakað ónt: Hjartans lystir, vanærandi lystir, syndigar lystir. (Róm.1.24,26, 7.5). Elska lystir sínar meir, enn tey elska Gud. (2.Tim.3.4). Menniskja setur sítt egna siðstøði, moral, men Gud dømir eftir sínum egna siðstøði. Morali.

    Sálm 14.3,Nei, øll eru farin av leið, øll somul eru spilt, eingin er, sum ger gott, ikki so mikið sum ein!

    V.11 Skilafólk er ikki til (Tað, sum vitast kann um Gud 1.29). (Skilja og fata Matt.13:13-14,15,19,23,51). Skilja, hvat vilji Harrans er (Ef.5.17). Men hitt náttúrliga menniskjað tekur ikki við tí, sum Anda Guds hoyrir til; tað er honum dárskapur, og hann kann ikki kenna tað, tí tað verður dømt andaliga. (1.Kor.2.14).

    Vit vóru fremmand og fíggindar av sinnalagi, í hinum óndu verkum. (Kol.1.21). Hóast menniskja í dag, er í sera framkomnum tøkniligum tíðum, so liva tey framvegis í einum andaligum myrkri.

    Tey kenna ikki Gud.

    Skilafólk er ikki til. Hóast tað, skriva somu menniskju bøkur um Gud?Onkur sigur: tað er líka mikið hvat tú trýrt, bara tú er reiðiligur. Henda hugsan kann als ikki rættvísgerast innan nógv økir í okkara dagliga lívi, hvørki innan handil, ídna gransking ella bankaverðina.

    Eingin er, sum søkir Gud, v.11. Mong sipa til hetta vers, fyri at prógva, at als einki er í menniskjanum, sum gerð, at tað kann gera nakað sum helst fyri at trúgva og fáa ævigt lív. Men stórur munur er á “at søkja” og “at svara.” Í Áp.10, sær út til, at Kornelius søkti Gud, men tað var Gud, sum fyrst søkti hann, og Kornelius hoyrdi og svaraði aftur.

    Vranglærur siga at menniskja er andaliga deytt, og kann tí ikki gera nakað, men Gud velur so nøkur ú til frelsu.

    Ef.2.2-8, deyð v.2, men við trúgv v.5, frelst, (Ef.2.8.12, 4.18). Gud rópti Ádam, og hann svaraði.

    Náði Guds gevur møguleikan og úrslitið.

    Gud Sjálvur tekur plássið hjá tí, sum søkjur, hjá tí sum verður sannførdur, hjá tí sum verður yvirtalaður, hjá tí, sum gevur, og til síðst er Gud fullkomna úrslitið til øll sum verða frelst. Fyrst gongur Guds ómetaliga náði undan, og soleiðis skapar lív til øll, sum hoyra og svara Gud.

    Ádam, hoyrdi og svaraði. Tí kom hann at kenna Guds frelsu.

    V.12 Øll eru farin av leið. Vit viltust øll av leið sum seyður, (Es.53.6).

    Øll somul spilt. Men jørðin var spilt fyri eygum Guds (1.Mós.6.11-12).

    V.13 – 14. Læknakannað: háls, tungu og varrar, muður.

    V.15 – 18. Ferðamynstur: føtur og vegur teirra.Ferðamynstur.

    V.19. Hvør muður teptur. Tollarin sum tosaði nógv Luk.18.11-12.

    V.20 Við lógini kemur sannan av synd. Lógin er sum ein skálvekt.

  • Rómbrævið 1.18-32, Heidningurin

    Rómbrævið 1.18-32

    Heidningurin

    v.18 Vreiði Guds opinberað av Himli

    v.18 Gud leiðir okkum inn í rættarsal Sín, har rættvísi Guds verður opinberað.

    Ikki fyrrenn menniskja veit, at tað er ein syndari, kann tað seta prís uppá stóru frelsu Guds í Kristi Jesusi. Paulus fylgdi grundreglum Bíbliunnar:

    1). Fyrst lóg og fordøming, 2). Síðani náði og frelsa.

    Rættarsalur Guds kann deilast upp soleiðis:

    Heidningarnir sekir. (kap. 1.18 – 32)Grovir syndarar
    Hyklarin sekur (kap. 2.1 – 16)Góðir syndarar
    Hebrearin (Jødin) sekur (kap. 2.17 – kap. 3.9)Gudilgir syndarar
    Heimurin sekur (kap. 3.9-20)Øll syndarar

    Hetta skriftbrotið (Róm.1.18 – 3.20), lærir okkum ikki menning (evaluering), men djúpt fall (devaluering). Syndafallið fekk menniskja at søkka longur og longur niður, heilt niður um skriðdýrini.

    Fimm fylgjandi stig vísa ræðuliga fall menniskjanna (devaluering).

    1. Vit og skil prógvar ósjónliga skaparan (v.18-20)
    2. Vóru fáfongd og dárar (v.21-23)
    3. Gud gav tey upp til hjartans lystir sínar (v.24-25)
    4. Gud gav tey upp til vanærandi lystir (v.26-27)
    5. Gud gav tey upp til sinni, ið einki er vert (v.28-32)

    v.18-20 Vreiði Guds

    1, Vit og skil prógvar ósjónliga skaparan (Róm.1.18-20)

    Fyrst, vreiði Guds, opinberað, v.18:

    Nøkur dømir:

    Nóa vatnflóð yvir allan heimin. (1.Mós. Kap. 6 – 8)

    Lot, Sodoma og býirnir, regnaði eldur og svávul, (1.Mós. Kap.19)

    Egypt, Farao, 10 plágur, (2.Mós. Kap. 7-9)

    Amalek abbasonur Esau, Harrin hevur kríggj við Amalek mann eftir mann. (1.Mós.17.16). Áramearar 185.000, (Es.37.36)

    Gud tyktar sítt egna fólk sítt:

    Synir Árons, fremmandan eld á altarið. (3.Mós.10.1-2)

    Kora, Datan og Abiram. (4.Mós.16)

    Ísrael 40 ár í oyðimørkini.

    Ísrael í útlegd til Assýria og Juda til Bábel.

    Samson, blindur. (Dóm.16)

    V.19 Tað, sum vitast kann um Gud (Bíblia, nr.1 = Orð Guds)

    Manna søgan byrjaði ikki við, at drekar tilbóðu avgudar og síðani gjørdust menniskju og byrjaðu at tilbiðja ein sannan Gud. Nei, tað var stik mótsætt. Manna søgan byrjaði við, at menniskja kendi Gud, men vendi sær frá sannleikanum og avnoktaði Gud.

    Tað, sum vitast kann um Gud liggur teimum jú opið;

    V.20 Ósjónliga vera Hansara (Bíblia nr.2 = náttúran, skaparaverkið)

    Himlarnir kunngera dýrd Guds, hvølvið ber boð um handaverk Hansara (Sálm 19). Tað skapta má hava ein skapara. Bókin má hava ein høvund. Málningurin má hava ein málara.

    Skaparaverkið ikki bert vitnar um ein ósjónligan Gud, nei, ósjónliga vera Hansara, bæði æviga kraft og guddómleika Hansara, sæst frá skapan heimsins; tað skilst av verkum Hansara.

    Skaparaverkið sigur frá einum skapara, men bert Golgata opinberar kærleiks-hjarta Hansara.

    V.21-23

    2, Vóru fáfongd og dárar (v.21-23)

    V.21 Fyrst kúga sannleikan v.18. So, vóru tey dárar, og so lygnarar: skiftu sannleika Guds um við lygn v.25.

    Menniskjað vildi njóta gávur Guds, men vildi ikki tilbiða og lova Gudi fyri somu gávur. Úrslitið varð eitt tómt sinni og myrkt hjarta. Menniskjað “tilbiðarin” gjørdist menniskjað “heimspekingurin.” Men menniskjans tómi vísdómur bert opinberaði menniskjans dárskap. Paulus skýrir hendan grikska hugsunnarháttin fyri “tíð vankunnleikans.” (Áp.17.30, 1.Kor.1.18-31).

    Menniskjað vendi sær frá Gudi. Men menniskjað má tilbiðja okkurt, tí gjørdu tey sær sínar egnu gudar. Og vendu sær til avgudar, og máttu heysta tað tey sáaðu (2.Boð. 2.Mós.20.4-6). Tann fyrsti av hesum avgudum var menniskjað, sum Satan segði, menniskjað er ikki gjørt í mynd Guds, nei gud er gjørdur í mynd menniskjanna, og menniskja skuldi gerðast eins og Gud (1.Mós.3.5). Men úrslitið gjørdist, at menniskjað fall bert longur og longur niður til, fuglar, fýrføtt dýr og skriðdýr (v.23).

    V.24-25

    3, Givin upp til lystir sínar (v.24-25).

    Frá avgudum til óreinsku, ómoral. Um menniskjað er sín egni gudur, kann hon gera hvat henni lystir, uttan at óttast rættvísan dóm. Tey høvdu ju skift sannleika Guds um við lygn. Lygnin er, at menniskjað er sín egni gudur, og tilbiður og tænir sær sjálvum, og ikki skapara sínum.

    So tit verða sum Gud (1.Mós.3.5). Satan hevur altíð tráað eftir at verið tilbiðin sum Gud (Es.14.12-15 Matt.4.8-10), og sum avguda tilbiðjan fekk hann slíka tilbiðjan (1.Kor.10.19-21).

    V.26-27

    4, Givin upp til vanærandi lystir (v.26-27)

    Eftir at at verða givin upp til lystir sínar (v.24), varð næsta stig niðureftir: vanærandi lystir. Sum vóru vanligir á Paulusar døgum, og sum nú eisini eru øktir í stórum á okkara døgum. Slíkar syndir verða aftur og aftur fordømdar í Skriftini (1.Mós.18.20, 1.Kor.6.9-10, Juda 7). Hesar synir eru nevndar við nøvnum sum: vanærandi lystir, synd móti náttúruni, skemdarverk, villa. Bæði kvinnur og menn vóru sek.

    Og fingu á sær sjálvum lønina fyri villu sína – sum rætt var. (Rom 1.27).

    Hvat var hendan lønin?

    Tá falna menniskjað føldi ræðuligleikan av síni egnu synd, á sínum egna likami, skuldi tú trúð, at menniskjað angraði sína synd og vendu við til Gud, frá síni syndavillu. Men tað mótsætta hendi, sum er nevnt við 24 lýsingarorðum í næstu versunum.

    V.28-32

    5, Givin upp til sinni, ið einki er vert (v.28-32)

    Tað er eitt sinni, sum ikki er ført fyri at fella rættan dóm. Menniskja kastaði seg fult út í alla hugsandi synd. Líknandi syndalisti finst í (Mark.7.20-23, Gal.5.19-21, 1.Tim.1.9-10, 2.Tim.3.2-5). Men tað ringasta er enn ikki komið. Tey ikki bert gjørdu hesar syndir opið og alment, men tey róstu sær av teimum, og eggjaðu hvør annan at halda á í sínum stóra gudloysi. Hvussu langt fall menniskja, sum byrjaði við Gudi og nú dýrkaði sínar egnu sjálvgjørdu avgudar, heilt niður til skriðdýr (v.23).

    “Tey hava tí onga avsakan.” (v.20).

    Vit hava eina sera stóra ábyrgd av, at bjarga hesum djúpt falnu medmenniskjum okkara. Hetta gerst bert, og einast við at kunngera teimum gleðiboðskapin, evangeliið um Jesus Kristus, sum doyði fyri syndir okkara. Tí so elskaði Gud heimin, at Hann gav Son sín Joh 3.16.

    ————————————————————-

    Skriftir frá gamla Ugarit í norð Sýria, vísa, at Kánanittar tilbóðu teir ómoralsku gudarnar El, Baal, Anat, Asera og Astartu, sum fult samsvarar við GT. Sex-sentrera religión, har børn vóru ofraði, slanguavgudsdýrkan, heilagar skøkjur, og geldir prestar. Vit kunnu illa hugsa okkum hvussu ljótt, andstyggiligt, sosiala fallið var, sum tann erotiska girnda avgudadýrkan hjá Kánanittiskum førdi til.

    Paulus lýsir hvussu tann kensluborna trælalystin leiddi tey út í andaligan trældóm, sum kom av avgudadýrkan. (Rom.1.25).

    Vanliga, tá menniskja gera sær ein avgud, ella skurðmynd, (idol), royna tey at gera sína egnu mynd til sín egna gud. Og av allari orku eisini at gera skurðmyndina heilaga, sum Indarnir gera við kúgv sína. Men endaúrslitið er altíð tað sama. Menniskja gerst trælur av og hjá sínum egna avgudi. Tey hava skapt sær sín egna idol, skurðgud. Søgan vísir, at tað er eingin munur á avgudabílæti, avgudastandmyndum og avgudahugsan. Úrsliti er tað sama. tey koma at gerast trælir hjá sínum egna avgudi. Tíverri kom eisini børn teirra at læra, líka í fjórða lið, um nú tey hata Gud, at heysta tað foreldur teirra sáðaðu, sum eisini hesum kapitul endar við (Rom.1.26-32):

    Annað boðið:

    Tú mást onga skurðmynd gera tær, ei heldur nakra mynd, av tí, sum er uppi í himli, av tí, sum er niðri á jørðini, ella av tí, sum er í vatninum undir jørðini; (v.5) tú mást ikki tilbiðja og ikki dýrka tað; tí Eg, HARRIN Gud tín, eri álvarsamur Gud, sum líka í triðja og fjórða lið straffar børnini fyri misgerðir fedranna, tey, ið hata Meg, (v.6) men sum í túsund lið ger miskunn móti teimum, ið elska Meg og halda boð Míni. (2.Mós.20.2-6).

    Rom.1.26-32

    Tey, sum vraka Gud, verða vrakaði av Gudi. Gud gevur tey upp til teirra egnu lystir. Tey fáa tað tey sjálvi leingjast eftir, og tað tey elska. Tey gerast moralsk pervers, avskeplaði. (Rom.1.26-27).

    Moralsk Pervert

    (Siðiliga Pervert= sprotin: kynssnúgvið fólk, kynsliga órættvorðið fólk, kynsligur frávíkur).

    Paulus vísir á, hvussu tey geva seg sjálvi yvir til skammloysi, ónáttúrligt samlív, eins og var í Sodoma, og sum fekk Gud at lata regna eld og svávul av himli niður yvir tey, og knapt 2.000 ár seinni, ámintu ápostlarnir, Pætur og Judas, sína samtíð og er eisini ein áminning til okkum, nú aftur aftaná hesi umleið 2.000 árini (1.Mós.19, 2.Pæt.2.6, Juda 7). Nú á okkara døgum gerast hesar syndir meiri og meiri sjónskar og meiri og meiri ógvusligar, sum ongantíð áður, har bæði abortur og kynsskifti verða meiri og meiri vanligt.

    Trýggjar ferðir lesa vit, at Gud gav tey upp v.24,24,28.

    Rom.1.28-32

    Mental Pervert (Sinnis, sálarliga, pervert)

    Við moralskum perversiteti kemur mentalur perversitetur.

    Ro 1:28 Og sum tey hildu tað einki vera vert at hava kunnskapin um Gud, so gav eisini Gud tey upp til sinni, ið einki er vert, til at gera tað, sum ósømiligt er.

    Eins og moralskur perversitetur sáar syndaútsølu av sex,

    soleiðis føðir mentalur perversitetur alt slags óndskap.

    Paulus heldur á við at skrivað um fylgjurnar av mentalum perversiteti við at nevna 23 ávísar grovar syndir (v.28-31), og vísir á, at fall menniskjanna kennir sær onki afturhald, einki mark, men er á veg við fullari ferð niður í Sodomas avgrund, har Guds dómur bíðar teimum. Tey fáa tað tey sjálvi elska.

    Úrslitið av skeivari hugsan, lækkar um manna virðið. Menniskja gerst órættvíst, ónt, haviskjúkt, órein, øvundsjúk, óálýtandi, følsk og óreiðulig. Gud hatarar.

    Ei undur í, at hann byrjar við at siga, at tey hava tí onga avsakan v.20. Hvørki tey sum vóru í Róm ella grikkar, ella nútíðar primitiv stammumenniskju ella í framkomnum kristnum londum. Tey hava tí onga avsakan, onga umbering. Tey, ikki bert gera synd, men í heilhjartaðum stríði, stríðast tey fyri sínum syndigum avgudum, og síðani samla sínar felags syndarar í ein herð við felags syndigum heiti. Tey hava fyri langari tíð síðan blaka Gud fyri borð, út úr teirra hugsan. Tey hava gjørt seg sjálv sek yvir fyri einum rættvísum livandi Gudi.

    Jesus segði, at Hann var ikki komin í heimin at døma heim, tí, heimurin var longu dømdur, nej, Jesus kom í heimin at frelsa heimin (Jóh.3.16-18).

  • Rombrævið 2.1-16. Hyklarin

    Rómbrævið kap.2.1-16

    v.1-2 Hvat hyklarin heldur um seg sjálvan

    v.1 Tú, menniskja – hvør tú so ert, sum dømir – hevur tí onga avsakan; í tí, sum tú dømir annan fyri, fordømir tú jú teg sjálvan; tí tú, sum dømir, gert tað sama! Vit vita, at dómur Guds – sum sannleiki býður – er yvir teimum, ið slíkt gera. (Róm. 2. 1-2)

    Paulus fer nú frá tí grova syndaranum, (Róm.1.21-32), til hyklaran.

    Tey, sum halda seg sjálvi verða betri enn hini, eins og farisearin í templinum, (Luk.18.11-14), sum stóð fyri seg sjálvan, og bað til sín sjálvs, so øll skuldu síggja hann. Ein stórur hyklari, sum ein dagin varð funnin av síni egnu synd.

    Hyklarin heldur, at syndin hjá hinum er verri og størri enn hansara egna synd. Hann lyftir seg upp um hin meiri sjónliga syndaran, drankaran, skøkjuna, yvirgangskroppin og rósar sær sjálvum av sínum egna templi (likami, kirkju ella samkomu). Próvførslan er vanlig og skilagóð í hansara egnu eygum, men feilurin liggur í tí vanliga, at hann sammetir seg við tað ringasta, ikki tað besta, Jesus Kristus.

    Tá Gud dømir, sleppur einki menniskja at siga hvør málistokkur skal nýtast. Tað verður eina og bert eftir málistokki Guds, sum er lóg Guds, sum Jesus útdýpaði í fjallaprædikuni (Matt.kap.5-7). Hendan talan, sum var á so høgum siðstøði, at bert menniskjasonurin, Jesus, sjálvur kundi liva upp til hesa lóg, undir vánaligastu lívsumstøðum, bæði í hugsan, orðum, gerðum og atburði. Einki menniskja kann nærkast hesum.

    Um menniskju vilja samanbera seg sjálvi við onnur, kunnu vit royna fyrst at meta okkum saman við menniskjasoninum, Jesus Kristi. Tá vit gera tað, fella allar hyklara maskur og øll sjálvgóðska ferð í knús.

    Hyklarin hyggur niður á hini, sum eru djúpt fallin, men hyklarin er umberandi yvir fyri sínum egnu syndum. Dávid er eitt gott Bíbliskt dømi. Dávid fall í sera djúpa synd, sum nakað menniskja kann falla í.

    A) Hann fekk hug á og lokkaði konuna hjá einum av sínum bestu hermonnum. Urias, maður hennara, var fult trúgvur ímóti Dávidi, líka til at standa fremstur í bardaganum og var til reiðar at doyggja fyri konginum í krígnum.

    B) Síðani kallaði Dávid hendan mann, Urias, heim frá hermótinum, til at fjala út yvir (hykl) sína egnu synd, men til fánýtis.

    C) Síðani bað hann Jóab, herføraran, um at seta Urias fremst í bardaganum, fyri, at hann skuldi doyggja,

    D) So tá boðini komu at Urias var fallin í bardaganum, giftist Dávid við einkjuni, konu Urias.

    Tað sá út til, at alt gekk væl við at fjala út yvir (hykl) syndina, samtíðis sum kongurin sjálvur royndi at døma fólk sítt rættvíst.

    Dávid hevði syndað móti Gudi, móti konu Urias, móti manni hennara, Urias, móti sær sjálvum, móti konu síni, móti Jóab, móti øllum fólkinum….. Syndin hevði ongan enda….. og ræðuligar fylgjur.

    Men, fyri Gudi er alt nakið og bert. Maður Guds, profeturin Natan, kom til Dávid, við einum lýknilsi og segði: “Tú er maðurin!” Les (2.Sám.12.5-6).

    v.3 Hvat finnur hyklarin (Róm.2.3)

    Men tú, menniskja, sum dømir tey, ið slíkt gera, og gert tað sjálvur, heldur tú, at tú skalt sleppa undan dómi Guds?

    “Villist ikki! Gud letur Seg ikki spotta; tað, sum menniskjað sáar, skal tað eisini heysta.” (Gal.6.7).

    Hyklarin finnur útav, at synd hansara, fyrr ella seinni finnur hann.

    Vit síggja eina góða mynd í søguni um hin burturvilsta sonin (Luk.15.11-32). Eldri sonurin vildi ikki gera seg til eitt við yngra bróður sín, men hugdi bert inn í seg sjálvan, og segði eg, eg, mær, eg:

    Men hann svaraði faðirinum: »So mong ár havi eg nú tænt tær, og aldri havi eg gjørt ímóti boðum tínum; mær hevur tú tó aldri givið geitarlamb, so eg kundi havt stuttleika við vinum mínum.” (Luk.15.29). Legg merki til hvussu hann í sínum egna hyklara hjarta, ynskti at fara avstað til landið langt burturi.” (v.13). Hann ynskti eisini innast inni at liva lívi fult út. Einasti munur á báðum brøðrunum, var at tann yngri var “djarvari”, og ikki sami hyklari sum stóri beiggi. Hin yngri sonurin var sekur í synd í holdinum, meðan tann eldri var sekur í synd í andanum, stoltleika, treiskni, beiskleika og hykli. Øll hava synda. Hann var líka stórur uppreistrarmaður ímóti pápanum, sum tann yngri, men nógv harðari at vinna. Ákaran: “Tú, gert tað sjálvur,” kundi verið sett við stóra yvirskriftin yvir hansara útvortis ólastandi virðiliga lívi.

    v.4 Tað sum hyklarin gloymir (Róm.2.4)

    “Ella vanvirðir tú ríkidømi góðsku, tolinmóðs og langmóðs Hansara og veitst ikki, at góðska Guds leiðir teg til umvending?”

    Ár 597 f.kr. kom Nebukadnesar, hin stóri kongur Bábels, og umringaði Jerúsalem og tók nakað av tí besta av fólkinum við til Bábel og setti so sín egna kong at ráða yvir Jerúsalem. Hetta var onnur av trimum útlegdum Ísraels. Hóast bæði Jeremias og Ezekiel profetar Guds, ávaraðu fólkið, sum var eftir í Jerúsalem, so lovprísaði fólki sær sjálvum. Tey sóu seg sjálvi, sum tey við himmalsku fyrimunum, tí tey sluppu undan útlegdini. Men tey gloymdu, at tey vóru í somu støðu sum hini av fólki teirra, sum vóru tikin í útlegd. Og gloymdu góðsku og langmóð Guds ímóti teimum, sum kundi leitt tey til umvending,av øllum tí lærdómi tey sóu. Tey hildu seg sjálvi vóru betri, tí tey sluppu undan dóminum. Og í líkasælu hildu tey fram í teirra soma gomlu syndum, inntil endaligur dómurin kom 11 á seinni, ár 586, tá Bábels kongur kom aftur, við ræðuligum dómi, har hann legði templið og allan býin í oyði, og gjørdi enda á kongadømi Ísraels. Tey vanvirdu, ríkidømi góðsku, tolinmóðs Guds, og vistu ikki, at góðska Guds leiðir til umvending.

    Gud hevur nú í 2.000 ár í stóra langmóði Sínum bíða við Sínum rættvísa dómi, yvir øll tey, sum ikki vildu trúgva á rættvísa dóm Guds, sum var heltur út yvir Hansara egna elskða Son á Golgata. Fyri mínar og tínar syndir. Hann var offurlambið, Lamb Guds.

    V. 5-6 Róm.2.5-6 Tað, ið møtir hyklaranum

    Við tað at tú ert so harður, og hjarta títt kennir ikki angur, hópar tú tær upp vreiði á degi vreiðinnar, táið rættvísi dómur Guds verður opinberaður.

    Setningurin: “hópar tú tær upp vreiði,” er ein rámandi mynd av syndaranum, sum samlar hvønn dag nýggja goymslu av óndskapi til komandi dagar. Gud skal viga hvørja hugsan, hvørt orð, og hvørja gerð. Bæði synd við vilja og av óvilja. Syndfylgjurnar móti okkum sjálvum, medmenniskjum okkara, og móti Gudi, eru undir framtíðar dómi, um vit ikki, nú, biðja Gud um náði, Nú. Eins og ringarnir spjaða seg frá steini kastaður í vatnið, inntil teir náa fjarrastu strond, soleiðis eru fylgjurnar av syndin, sum syndarin als einki tamarhald hevur á. Gud skal leggja alt á sína egnu gull vektskál. Soleiðis er hyklarin á sera tunnum ísi, tá hann byrjar at døma onnur. Ein og hvør verður dømdur eftir sínum egnu verkum sínum.

    v. 7-16 Róm.2.7-16 Dómurin lýstur yvir hyklaran

    7 Ævigt lív skal Hann geva teimum, sum við áhaldni í góðum verki søkja dýrd, heiður og óforgeingiligleika.

    8 Men yvir tey, sum hava hug til stríð og akta ikki sannleikan, men akta órættvísina, skal koma vreiði og bræði;

    9 trongd og angist skal koma yvir hvørja menniskjasál, ið ger hitt ónda, bæði Jøda – fyrst – og síðani Grikka,

    10 men dýrd, heiður og friður yvir hvønn tann, sum ger hitt góða, bæði Jøda – fyrst – og so Grikka.

    11 Tí hjá Gudi er ikki mannamunur; øll, ið syndað hava uttan lóg, skulu eisini fortapast uttan lóg; og øll, ið syndað hava undir lóg, skulu verða dømd við lóg.

    12 Tí ikki tey, sum hoyra lógina, eru rættvís fyri Gudi; nei, tey, sum gera eftir lógini, skulu verða rættvísgjørd.

    13 Tí táið heidningar – sum ikki hava lóg – av náttúruni gera tað, sum lógin sigur, eru teir, uttan at hava lógina, sær sjálvum lóg;

    14 teir vísa jú, at verk lógarinnar er skrivað í hjørtum teirra. Eisini samvitska teirra vitnar, og hugsanirnar sín ámillum klaga ella eisini verja hvør aðra

    15 – tann dag Gud skal døma hitt dulda hjá menniskjunum eftir evangelii mínum við Jesusi Kristi.

    Dómur Guds yvir hyklarin er grundaður á atferð, hugburð, verk og persónligt virði.

    v.7-10 Hyklarin verður dømdur sambært verk síni

    Hetta er eitt torført skriftbrot í Rómbrævinum, tí tað sær út til at læra at frelsan er av verkum, at ævigt lív fæst við góðum verkum. Men slík læra er ókend í allari Skriftini. Men við at hyggja eftir heildina í evninum, sum hann viðgerð, síggja vit at hetta er grundað á vreiði Guds (v.18) dóm Guds. Sambært Orði Guds verður dómur Guds eftir verkum okkara. Men, hinvegin, lærir øll Skriftin at frelsan er av trúgv eina: Jesus svaraði teimum: »Hetta er “verk” Guds, at tit trúgva á tann, ið Hann hevur sent.« (Jóh.6.29). Jesus lýsir trúnnað sum eitt verk. Tað er tað einasta “verk” sum kann frelsa menniskjuni.

    Við at søkja eftir ævigum lívið, góðum verkum, dýrd, heiður og óforgeingiligleika, vísir hyklarin og syndarin ein góðan vilja, men tað er ikki grundarlagið fyri frelsuna. Frelsu grundarlagið er trúgv, og trúgv eina. Paulus viðgerð ikki í hesum broti, hvussu tú verður frelstur, men her, (Róm.1.18-3.19), lýsir hann vreiði Gud yvir syndaran, bæði heidningin og jødan. Seinni (Róm.kap 3.21-31, 4.4-6) lærir hann greitt og týðiliga at frelsan er av trúgv eina.

    1. Tá Gud dømir ein perón, “einum og hvørjum eftir “verk” hansara” (Ro 2.6). Belsazar kongur fekk dómin:“Vigaður ert tú á vektini og funnin ov lættur.”

    1. Fyrst vigar Hann orsøkina, hugburðin:Róm.2:7 Ævigt lív skal Hann geva teimum, sum við áhaldni í góðum verki søkja dýrd, heiður og óforgeingiligleika. Róm.2:8 Men yvir tey, sum hava hug til stríð og akta ikki sannleikan, men akta órættvísina, skal koma vreiði og bræði;
    2. Síðani vigar hann úrslitið av atburði hansara. Róm.2:9 trongd og angist skal koma yvir hvørja menniskjasál, ið ger hitt ónda, bæði Jøda – fyrst – og síðani Grikka, Róm.2:10 men dýrd, heiður og friður yvir hvønn tann, sum ger hitt góða, bæði Jøda – fyrst – og so Grikka.

    Tá hann nevnir tvær ferðir: “bæði Jøda – fyrst – og síðani Grikka,” leggur hann vekt á tann verunleika, at meiri ljós, tess meiri ábyrgd.

    Tí kemur hyklarin (Róm.2.1-6), undir nógv størri ábyrgd enn heidningurin, (Róm.1.19-32), av tí einfaldu orsøk, tí hansara møguleiki hevur verið mangan størri, tað vísti hann jú við hykli sínum. Hansara egna hyklið opinberaði hann hvønn dag, at hann sjálvur vitsti hvat var aftanfyri hansara egnu maskuna.

    Hyklarin verður dømdur eftir hvat virði hann hevur. (Róm.2:11-16)

    Guds dómur er greitt sundurgreinaður. Fyrst vigar Gud fyrimunirnar:

    Róm.2:11 Tí hjá Gudi ger ikki mannamunur;

    Róm.2:12 øll, ið syndað hava uttan lóg, skulu eisini fortapast uttan lóg; og øll, ið syndað hava undir lóg, skulu verða dømd við lóg.

    Tey, sum hava lógina, hava mangan meiri ljós enn hini, sum ikki hava lógina. Ein opin Bíblia gevur mangan størri fyrimun til at kenna Gud. Ljós er ljós, hóast veikt ella sterkt. Um tú vart vilstur í bølamyrkrið, og tráaði eftir at sleppa út úr myrkrinum, so vildi tað veikasta ljósið kunna hjálpt tær inn á beina leið. Men um tú hevði nakað at fjala, sum ikki mátti koma fram í ljósið, so hevði tú krógva teg fyri tí bjartasta ljósi. Dómurin bíðar øllum teimum sum vraka ljósið, men fyri tey, sum høvdu størri ljós, er tað minni umbering, og størri dóm.

    Gud dømir eisini hugburð og áskoðan:

    Róm.2:13 Tí ikki tey, sum hoyra lógina, eru rættvís fyri Gudi; nei, tey, sum gera eftir lógini, skulu verða rættvísgjørd.

    Róm.2:14 Tí táið heidningar – sum ikki hava lóg – av náttúruni gera tað, sum lógin sigur, eru teir, uttan at hava lógina, sær sjálvum lóg;

    Róm.2:15 teir vísa jú, at verk lógarinnar er skrivað í hjørtum teirra. Eisini samvitska teirra vitnar, og hugsanirnar sín ámillum klaga ella eisini verja hvør aðra

    Lógin, sum heidningarnir høvdu, var ikki í einum lógarsavnið, men í samvitskuni, men Jødarnir høvdu jú Móselóg. Samvitskan varð vakt við Guds talu, gjøgnum skapanarverkið (Rom 1:19-21, Sálm 19), men eisini gjøgnum lóg Guds. Samvitskan, sum varð vakt, kundi eisini verða herd og blindað, tí menniskja setur seg sjálvt upp ímóti opinbering Guds gjøgnum skaparaverkið og gjøgnum orð Guds, Bíbliuni.

    Samvitskan er ikki ein kumpas men heldur ein píkastavur, sum kann nýtast til bæði gott og ónt. Foreldur brendu síni børn fyri Molok, men Buddisturin vildi ikki so mikið sum drepa eina flugu. Frá einari grøv í hina. Báðar samvitskurnar vóru skæddar og sjúkar.

    Tann, sum hevur orð Guds at vegleiða samvitsku sína, er nógv meiri revsiverdur, sekur, enn tann, sum onga Bíbliu hevur. So Gud ger ikki mannamun, tá vit hugsa um fyrimun og hugburð. Alt hetta bert økir um skuldina hjá hyklaranum.

    Niðurstøðan er: Paulus tosar um tann komandi dag, tá oyðandi dómur Gud skal koma.

    Róm.2:16 – tann dag Gud skal døma hitt dulda hjá menniskjunum eftir evangelii mínum við Jesusi Kristi.

    Tað dulda, loynda hjá menniskjanum. Ein ræðuligur dagur, tá ljós Guds verður sett á øll duld verk myrkursins. Øll menniskju, uttan undantak, hava okkurt dult, ella fjalt, sum vit ikki burdu havt gjørt, og okkurt vit burdu havt gjørt, men sum vit ikki gjørdu. Gud hevur ikki vent blinda eyga til tað, heldur ikki gloymt tað. Ein dag verður alt tað dulda hjá hyklaranum og øllum menniskjum opinberað, hvat tað av sonnum var.

    Men, gleðiboðskapurin, er, at Gud vil Gloyma okkum alt hetta, um vit trúgva á einasta “verk” Guds, frelsuverki Hansara, opinberað á Golgata.

    “Tí av náði er tit frelst, við trúgv – og tað ikki av tykkum sjálvum, tað er gáva Guds.” (Ef.2.8).

  • Rómbrævið 2.1-16, Hyklarin

    Rómbrævið kap.2.1-16

    v.1-2 Hvat hyklarin heldur um seg sjálvan

    v.1 Tú, menniskja – hvør tú so ert, sum dømir – hevur tí onga avsakan; í tí, sum tú dømir annan fyri, fordømir tú jú teg sjálvan; tí tú, sum dømir, gert tað sama! Vit vita, at dómur Guds – sum sannleiki býður – er yvir teimum, ið slíkt gera. (Róm. 2. 1-2)

    Paulus fer nú frá tí grova syndaranum, (Róm.1.21-32), til hyklaran.

    Tey, sum halda seg sjálvi verða betri enn hini, eins og farisearin í templinum, sum stóð fyri seg sjálvan, bað til sín sjálvan, so øll skuldu síggja hann, (Luk.18.11-14). Ein stórur hyklari, sum ein dagin varð funnin av síni egnu synd.

    Hann heldur, at syndin hjá hinum er verri og størri enn hansara egna synd. Hann lyftir seg upp um drankaran, skøkjuna, yvirgangskroppin og rósar sær sjálvum av sínum egna templi (likami, kirkju ella samkomu). Próvførslan er vanlig og skilagóð í hansara egnu eygum, men feilurin liggur í tí vanliga, at hann sammetir seg við tað ringasta, ikki tað besta, Jesus Kristus.

    Tá Gud dømir, sleppur einki menniskja at siga hvør málistokkur skal nýtast. Tað verður eina og bert eftir málistokki Guds, sum er lóg Guds, sum Jesus útdýpaði í fjallaprædikuni (Matt.kap.5-7). Hendan talan, sum var á so høgum siðstøði, at bert menniskjasonurin, Jesus, sjálvur kundi liva upp til hesa lóg, undir vánaligastu lívsumstøðum, bæði í hugsan, orðum og gerðum. Einki menniskja kann nærkast hesum.

    Um menniskju vilja samanbera seg sjálvi við onnur, kunnu tey royn fyrst at meta seg saman við menniskjasonin, Jesus Kristus. Tá vit gera tað, fella allar hyklara maskur og øll sjálvgóðska ferð í knús.

    Hyklarin hyggur niður á hini, sum eru djúpt fallin, men hyklarin er umberandi yvir fyri sínum egnu syndum. Dávid er eitt gott Bíbliskt dømi. Dávid fall í sera djúpa synd, sum nakað menniskja kann falla í.

    A) Hann fekk hug á og lokkaði konuna hjá einum av sínum bestu hermonnum. Urias, maður hennara, var fult trúgvur ímóti Dávidi, líka til at standa fremstur í bardaganum og var til reiðar at doyggja fyri kongin í krígnum.

    B) Síðani kallaði Dávid hendan mann, Urias, heim frá hermótinum, til at fjala út yvir sína egnu synd, men til fánýtis.

    C) Síðani bað hann Jóab, herføraran, um at seta Urias fremst í bardaganum, fyri, at hann skuldi doyggja,

    D) So tá boðini komu at Urias var fallin í bardaganum, giftist Dávid við einkjuni, konu Urias.

    Tað sá út til, at alt gekk væl við at fjala út yvir syndina, samtíðis sum kongurin sjálvur royndi at døma fólk sítt rættvíst.

    Dávid hevði syndað móti Gudi, móti konu Urias, móti manni hennara, Urias, móti sær sjálvum, móti konu síni, móti Jóab, móti øllum fólkinum….. Syndin hevði ongan enda…..

    Men alt er nakið og bert fyri Gudi. Maður Guds, profeturin Natan, kom til Dávid, við einum lýknilsi og segði: “Tú er maðurin!” (2.Sám.12.5-6).

    v.3 Hvat finnur hyklarin (Róm.2.3)

    Men tú, menniskja, sum dømir tey, ið slíkt gera, og gert tað sjálvur, heldur tú, at tú skalt sleppa undan dómi Guds?

    “Villist ikki! Gud letur Seg ikki spotta; tað, sum menniskjað sáar, skal tað eisini heysta.” (Gal.6.7).

    Hyklarin finnur útav, at synd hansara, fyrr ella seinni finnur hann.

    Vit síggja eina góða mynd í søguni um hin burturvilsta sonin (Luk.15.11-32). Eldri sonurin vildi ikki gera seg til eitt við yngra bróður sín, men hugdi bert inn í seg sjálvan, og segði eg, eg, mær, eg:

    Men hann svaraði faðirinum: »So mong ár havi eg nú tænt tær, og aldri havi eg gjørt ímóti boðum tínum; mær hevur tú tó aldri givið geitarlamb, so eg kundi havt stuttleika við vinum mínum.” (Luk.15.29). Legg merki til hvussu hann í sínum egna hyklara hjarta, ynskti at fara avstað til landið langt burturi.” (v.13). Hann ynskti eisini innast inni at liva lívi fult út. Einasti munur á báðum brøðrunum, var at tann yngri var “djarvari”, og ikki hyklari. Hin yngri sonurin var sekur í synd í holdinum, meðan tann eldri var sekur í synd í andanum, stoltleika, treiskni, beiskleika og hykli, synd. Hann var líka stórur uppreistrarmaður ímóti pápanum, sum tann yngri, men nógv harðari at vinna. Ákaran: “Tú, gert tað sjálvur,” kundi verið sett við stóra yvirskriftin yvir hansara útvortis ólastandi virðiliga lívi.

    v.4 Tað sum hyklarin gloymir (Róm.2.4)

    “Ella vanvirðir tú ríkidømi góðsku, tolinmóðs og langmóðs Hansara og veitst ikki, at góðska Guds leiðir teg til umvending?”

    Ár 597 f.kr. kom Nebukadnesar, hin stóri kongur Bábels, og umringaði Jerúsalem og tók nakað av tí besta av fólkinum við til Bábel og setti so sín egna kong yvir Jerúsalem. Hetta var onnur av trimum útlegdum Ísraels. Hóast bæði Jeremias og Ezekiel profetar Guds, ávaraðu fólkið, sum var eftir í Jerúsalem, so lovprísaði fólki sær sjálvum. Tey sóu seg sjálvi, sum tey við himmalsku fyrimunum, tí tey sluppu undan útlegdini. Men tey gloymdu, at tey vóru í somu støðu sum hini av fólki teirra, sum vóru tikin í útlegd. Og gloymdu góðsku og langmóð Guds ímóti teimum, sum kundi leitt tey til umvending. Tey hildu seg sjálvi vóru betri, tí tey sluppu undan dóminum. Og í líkasælu hildu tey fram í teirra soma gomlu syndum, inntil endaligur dómurin kom 11 á seinni, ár 586, tá Bábels kongur kom aftur, við ræðuligum dómi, har hann legði templið og allan býin í oyði, og gjørdi enda á kongadømi Ísraels. Tey vanvirdu, ríkidømi góðsku, tolinmóðs Guds, og vistu ikki, at góðska Guds leiðir til umvending.

    Gud hevur nú í 2.000 ár í stóra langmóði Sínum bíða við Sínum rættvísa dómi, yvir øll tey, sum ikki vildu trúgva á rættvísa dóm Guds, sum var heltur út fyri syndir okkara, yvir Hansara egna elskða Son á Golgata. Hann var offurlambið.

    V. 5-6 Róm.2.5-6 Tað, ið møtir hyklaranum

    Við tað at tú ert so harður, og hjarta títt kennir ikki angur, hópar tú tær upp vreiði á degi vreiðinnar, táið rættvísi dómur Guds verður opinberaður.

    Setningurin: “hópar tú tær upp vreiði,” er ein rámandi mynd av syndaranum, sum samlar hvønn dag nýggja goymslu av óndskapi til komandi dagar. Gud skal viga hvørja hugsan, hvørt orð, og hvørja gerð. Bæði synd við vilja og óvilja. Syndfylgjurnar móti sær sjálvum, medmenniskjum og móti Gudi. Eins og ringarnir spjaða seg frá steini kastaður í vatnið, inntil teir náa fjarrastu strond, soleiðis eru fylgjurnar av syndin, sum syndarin als einki tamarhald hevur á. Gud skal leggja alt á sína vektskál. Soleiðis er hyklrin á sera tunnum ísi, tá hann byrjar at døma onnur. Ein og hvør verður dømdur eftir verkum sínum.

    v. 7-16 Róm.2.7-16 Dómurin lýstur yvir hyklaran

    7 Ævigt lív skal Hann geva teimum, sum við áhaldni í góðum verki søkja dýrd, heiður og óforgeingiligleika.

    8 Men yvir tey, sum hava hug til stríð og akta ikki sannleikan, men akta órættvísina, skal koma vreiði og bræði;

    9 trongd og angist skal koma yvir hvørja menniskjasál, ið ger hitt ónda, bæði Jøda – fyrst – og síðani Grikka,

    10 men dýrd, heiður og friður yvir hvønn tann, sum ger hitt góða, bæði Jøda – fyrst – og so Grikka.

    11 Tí hjá Gudi er ikki mannamunur; øll, ið syndað hava uttan lóg, skulu eisini fortapast uttan lóg; og øll, ið syndað hava undir lóg, skulu verða dømd við lóg.

    12 Tí ikki tey, sum hoyra lógina, eru rættvís fyri Gudi; nei, tey, sum gera eftir lógini, skulu verða rættvísgjørd.

    13 Tí táið heidningar – sum ikki hava lóg – av náttúruni gera tað, sum lógin sigur, eru teir, uttan at hava lógina, sær sjálvum lóg;

    14 teir vísa jú, at verk lógarinnar er skrivað í hjørtum teirra. Eisini samvitska teirra vitnar, og hugsanirnar sín ámillum klaga ella eisini verja hvør aðra

    15 – tann dag Gud skal døma hitt dulda hjá menniskjunum eftir evangelii mínum við Jesusi Kristi.

    Dómur Guds yvir hyklarin er grundaður á atferð, hugburð, verk og persónligt virði.

    v.7-10 Hyklarin verður dømdur sambært verk síni

    Hetta er eitt torført skriftbrot í Rómbrævinum, tí tað sær út til at læra at frelsan er av verkum, at ævigt lív fæst við góðum verkum. Men slík læra er ókend í allari Skriftini. Men við at hyggja eftir heildina í evninum, sum hann viðgerð, síggja vit at hetta er grundað á vreiði Guds (v.18) dóm Guds. Sambært Orði Guds verður dómur Guds sambært verkum okkara. Men, hinvegin, lærir øll Skriftin at frelsan er av trúgv eina: Jesus svaraði teimum: »Hetta er verk Guds, at tit trúgva á tann, ið Hann hevur sent.« (Jóh.6.29). Jesus lýsir trúnnað sum eitt verk. Tað er tað einasta “verk” sum kann frelsa menniskjuni.

    Við at søkja eftir ævigum lívið, góðum verkum, dýrd, heiður og óforgeingiligleika, vísir hyklarin ein góðan vilja, men tað er ikki grundarlagið fyri frelsuna. Grundarlagið er trúgv, og trúgv eina. Paulus viðgerð ikki í hesum broti, hvussu tú verður frelstur, men her, (Róm.1.18-3.19), lýsir hann vreiði Gud yvir syndaran, bæði heidningan og jødan. Seinni (Róm.kap 3.4,5.6) lærir hann greitt og týðiliga at frelsan er av trúgv eina.

    1. Tá Gud dømir ein perón, “einum og hvørjum eftir verk hansara” (Ro 2.6).

    1. Fyrst vigar Hann orsøkina, hugburðin:Róm.2:7 Ævigt lív skal Hann geva teimum, sum við áhaldni í góðum verki søkja dýrd, heiður og óforgeingiligleika. Róm.2:8 Men yvir tey, sum hava hug til stríð og akta ikki sannleikan, men akta órættvísina, skal koma vreiði og bræði;
    2. Síðani vigar hann úrslitið av atburði hansara. Róm.2:9 trongd og angist skal koma yvir hvørja menniskjasál, ið ger hitt ónda, bæði Jøda – fyrst – og síðani Grikka, Róm.2:10 men dýrd, heiður og friður yvir hvønn tann, sum ger hitt góða, bæði Jøda – fyrst – og so Grikka.

    Tá hann nevnir tvær ferðir: “bæði Jøda – fyrst – og síðani Grikka,” leggur hann vekt á tann verunleika, at meiri ljós, tess meiri ábyrgd. Tí kemur hyklarin undir nógv størri ábyrgd enn heidningurin, av tí einfaldu orsøk, tí hansara møguleiki hevur verið mangan størri.

    Hyklarin verður dømdur eftir hvat virði hann hevur. (Róm.2:11-16)

    Guds dómur er greitt sundurgreinaður. Fyrst vigar Gud fyrimunirnar:

    Róm.2:11 Tí hjá Gudi ger ikki mannamunur;

    Róm.2:12 øll, ið syndað hava uttan lóg, skulu eisini fortapast uttan lóg; og øll, ið syndað hava undir lóg, skulu verða dømd við lóg.

    Tey, sum hava lógina, hava mangan meiri ljós enn hini, sum ikki hav lógina. Ein opin Bíblia gevur mangan størri fyrimun at kenna Gud. Ljós er ljós, hóast veikt ella sterkt. Um tú vart vilstur í bølamyrkrið, og tráaði eftir at sleppa út úr myrkrinum, so vildi tað veikasta ljósið kunna leitt teg inn á beina leið. Men um tú hevði nakað at fjala, sum ikki mátti koma fram í ljósið, so hevði tú krógva teg fyri tí bjartasta ljósi. Dómurin bíðar øllum teimum sum vraka ljósið, men fyri tey, sum høvdu størri ljós, er tað minni umbering, og størri dóm.

    Gud dømir eisini hugburð og áskoðan:

    Róm.2:13 Tí ikki tey, sum hoyra lógina, eru rættvís fyri Gudi; nei, tey, sum gera eftir lógini, skulu verða rættvísgjørd.

    Róm.2:14 Tí táið heidningar – sum ikki hava lóg – av náttúruni gera tað, sum lógin sigur, eru teir, uttan at hava lógina, sær sjálvum lóg;

    Róm.2:15 teir vísa jú, at verk lógarinnar er skrivað í hjørtum teirra. Eisini samvitska teirra vitnar, og hugsanirnar sín ámillum klaga ella eisini verja hvør aðra

    Lógin, sum heidningarnir høvdu, var ikki í einum lógarsavnið, men í samvitskuni, men Jødarnir høvdu Móselóg. Samvitskan verður vakt við Guds talu, gjøgnum skapanarverkið (Rom 1:19-21, Sálm 19), men eisini gjøgnum lóg Guds. Samvitskan, sum verður vakt, kann eisini verða herd og blindað, tí menniskja setur seg ímóti opinbering Guds gjøgnum skaparaverkið og gjøgnum orð Guds, Bíbliuni.

    Samvitskan er ikki ein kumpas men heldur ein píkastavur, sum kann nýtast til bæði gott og ónt. Foreldur brendu síni børn fyri Molok, men Buddisturin vildi ikki so mikið sum drepa eina flugu. Frá einari grøv í hina. Báðar samvitskurnar vóru skæddar og sjúkar.

    Tann, sum hevur orð Guds at vegleiða samvitsku sína, er nógv meiri revsiverdur, sekur, enn tann, sum onga Bíbliu hevur. So Gud ger ikki mannamun, tá vit hugsa um fyrimun og hugburð. Alt hetta bert økir um skuldina hjá hyklaranum.

    Niðurstøðan er: Paulus tosar um tann komandi dag, tá oyðandi dómur Gud skal koma.

    Róm.2:16 – tann dag Gud skal døma hitt dulda hjá menniskjunum eftir evangelii mínum við Jesusi Kristi.

    Tað dulda, loynda hjá menniskjanum. Ein ræðuligur dagur tá ljós Guds verður sett á øll duld verk myrkursins. Øll menniskju, uttan undantak, hava okkurt dult, fjalt, sum vit ikki burdu havt gjørt, og okkurt vit burdu havt gjørt, men sum vit ikki gjørdu. Gud hevur ikki vent blinda eyga til tað, heldur ikki gloymt tað. Ein dag verður alt tað dulda hjá hyklaranum opinbera hvat tað av sonnum var.

  • Ápostlasøgan 2

    Dópur Heilaga Andans

    Táið nú hvítusunnudagur kom, vóru tey øll komin saman á einum staði. Tá kom knappliga ljóð av himli, sum táið óførur stormur brestur á; tað fylti alt húsið, sum tey sótu í. Tungur, eins og av eldi, vístu seg fyri teimum, og tær skiltu seg sundur og settust á hvørt eitt teirra. Og tey vórðu øll fylt av Heilaga Andanum og fóru at tala onnur tungumál, alt eftir sum Andin gav teimum at siga. (Áp.2.1-4).

    Øll fýra evangeliini, tala um at Jóhannes doypti við vanti og at Jesus skuldi doypa í Heilaga Andanum. Jesus sjálvur segði:

    “Tí Jóhannes doypti við vatni; men tit skulu verða doyptir í Heilaga Andanum, áðrenn nógvir dagar eru umlidnir.“ (Áp.1.5).

    Áðrenn nógvir dagar eru umlidnir. So, dópur Heilagi Andans, er tað vit lesa um, her í kap.2. Hendan stóra hendingin, har Heilagi Andin kom og skuldi vera verandi her í samkomu Hansara á jørð, verður kalla dópur Heilagi Andans.

    Og Eg skal biðja Faðirin, og Hann skal geva tykkum annan Talsmann at vera hjá tykkum allar ævir, (Jóh.14.16).

    Framtíðar hending

    Tað er bert ein dópur Heilagi Andans.

    Jóhannes doyparin og Jesus sjálvur tosaði um dóp Heilaga Andans sum framtíðar hending.

    Tátíðar hending

    Pætur tosaði um hetta sum eina tátíðar hending:

    Táið eg so var farin at tala, fall Heilagi Andin á tey eins og á okkum í upphaviTá runnu mær orð Harrans í hug, hvussu Hann segði: „Jóhannes doypti við vatni, men tit skulu verða doyptir í Heilaga Andanum.“ (Áp.11.15-16).

    Pætur nýtir ikki orði dópur Heilaga Andans í húsi Korneliusar, men hann segði at Heilagi Andin “fall á tey.”

    Paulus ápostul tosaði eisini um hetta sum eina tátíðar hending:

    Tí við einum Anda vórðu vit jú øll doypt at vera eitt likam (1.Kor.12.13).

    Tí síggja vit eisini út frá hesum, at á pinsadegi, tann fimtiunda dagin eftir páskir, Áp.2, fór hesin dópur fram.

    Allarhelst er ikki rætt at siga at hvørjaferð onkur kemur til trúgv verður hann doyptur í Heilaga Andanum, men heldur, at hann verður ein limur av loyndarfulla samkomulikaminum og fær soleiðis lut í tí, sum likami fekk lut í við dópi Heilaga Andans á pinsadegi. Soleiðis fær ein og hvør sum kemur til trúgv Heilaga Andan.

    Tó, tit eru ikki í holdinum, men í Andanum – so satt sum Andi Guds býr í tykkum. Og tann, ið ikki hevur Anda Kristusar, hoyrir ikki Honum til (Róm.8.9).

    Fleirtal

    Tí við einum Anda vórðu vit jú øll doypt at vera eitt likam (1.Kor.12.13).

    Tað stendur ikki, at vit, ein og ein, men ØLL vóru doypt til eitt likam.

    Pætur segði eisini, at Heilagi Andin fall á tey (heidningarnar) eins og á okkum (Jødar) (Áp.11.15).

    Heilagi Andans dópur var at gera Jødar og heidningar til eitt likam. Ein alheims samkoma.

    Dópur Heilaga Andans sipar soleiðis til einleika allra hinna heiløgu.

    Dópur = Fylling

    Hóast hetta var dópur Heilaga Andans, so finna vit ikki orði dópur í hesum fyrstu versunum í Áp.2, men eitt annað orð kemur tvær ferðir fyri, tað er orðið: “fylt.”

    tað fylti alt húsið (v.2).

    tey vórðu øll fylt av Heilaga Andanum (v.4).

    Mynd av hesum síggja vit í Gamla Testamenti. Fyrst tá Tabernaklið fyrstu ferð var reist:

    Móses fekk ikki farið inn í samkomutjaldið, av tí at skýggið hvíldi á tí, og dýrd HARRANS fylti tabernaklið (2.Mós.40.35).

    Síðani tá Templið varð tikið í brúk:

    Táið prestarnir síðani fóru út úr halgidóminum, fylti skýggið hús HARRANS, so at skýggið forðaði prestunum at standa og gera tænastu sína; tí dýrd HARRANS fylti hús HARRANS. (1.Kong.8.10-11).

    Sama hendi tá samkoman byrjaði og var doypt í Heilaga Andanum, ella um vit skulu nýta orðini um tabernaklið,

    samkoman var reist,

    ella um Templið,

    samkoman var tikin í brúk.

    Dópur Heilaga Andans talar soleiðis um fylling, ikki fyri einstaklingar, men fyri øll, “fylti alt húsið” (v.2), “vóru øll fylt” (v.4), fylti allan halgidóminum, hin andaliga halgidóm, sum er samkoma hins livandi Guds. Likam Kristusar,

    Men nú eru nógvir limir, og bert eitt likam (1.Kor.12.20).

    Kristus er fyllingin

    Nú hava vit tosa um dóp og víst til, at tað er fyllingin, sum tað sipar til.

    “Vóru øll fylt av Heilaga Andanum” (v.4).

    Hvat prógv er fyri, at samkoman er fylt av Heilaga Andanum?

    Vit kunnu aftur leita okkum hjálp í myndini frá Gamla Testamenti.

    Hvat prógv var fyri at halgidómurin, Tabernaklið ella Templið, vóru fylt.

    Prógvið var at menniskju, Móses og prestarnir ikki fingu farið inn í halgidómin og gjørt tænastu sína. Har var einki pláss fyri menniskjanum. Men skýggið fylti hús HARRANS, og dýrd HARRANS kom til sjóndar og fylti hús HARRANS.

    Prógvið var at dýrd HARRANS bæði sást og kendist.

    Tá ið Heilagi Andin fylti samkomuna, var menniskja sett til viks. Lærisveinarnir vóru í holt við at gera sína tænastu, og kasta lut um hvør skuldi takast inn í lærusveinaflokkin ístaðin fyri Judas (Áp.1.15-26), men nú mátti alt hetta víkja fyri fylling Heilaga Andans, eins og mannatænastan mátti víkja fyri skýgnum í Gamla Testamenti.

    Hvat var so skýggið her í Ápostlasøguni?

    Jú, Jesus segði sjálvur um Heilaga Andan:

    Hann skal dýrmeta Meg, tí Hann skal taka av Mínum og kunngera tykkum (Jóh.16.14).

    Soleiðis kom Heilagi Andin at verða skýggið, sum fylti samkomuna, so dýrd HARRANS fylti hús HARRANS.

    Tað var júst tað Heilagi Andin gjørdi, Hann tosaði gjøgnum Pætur, ikki um Pætur, ikki um menniskju, ikki um Heilaga Andan, men um Kristus Jesus.

    Paulus ápostul, sum eisini var fyltur av Heilaga Andanum, tosaði eisini um Kristus:

    Alt legði Hann undir føtur Hansara og gav samkomuni Hann sum høvd yvir øllum, henni, sum er likam Hansara, fylt av Honum, ið fyllir alt í øllum (Ef.1.22-23).

    Prógvið fyri ávirkanini av dópi Heilaga Andans ella fyllingini er at dýrd Harrans, sum er Kristus sæst og kennist í samkomuni.

    Niðurstøða

    Heilagi Andans dópur hendi einaferð á pinsadegi, (Áp.2). Øll vóru fylt av Heilaga Andanum. Heilagi Andans tænasta er ikki at vísa á seg Sjálvan, men bert ein skýggi, sum skuldi vísa til Kristus, tí talaði Pætur, fyltur av Heilaga Andanum um Kristus.

    Heilaga Andans fylling kann eisini koma til sjóndar í dag, við at Heilagi Andin sleppur frítt at virka, og menniskja, eg og tú verða sett til viks.

    Hann skal vaksa, og eg skal minka (Jóh.3.30).

    Gerið ikki Heilaga Anda Guds sorg (Ef.4.30).

    Sløkkið ikki Andan! (1.Tess.5.19).

    Tá kann Heilagi Andin gjøgnum samkomuna gera Kristus stóran. Tá skal skíggið leggjast niður yvir samkomuna og dýrdin kemur til sjóndar og fyllir hús HARRANS, sum bæði sæst og kennist.

    náðidýrd Síni til prís (Ef.1.6).

    dýrd Hansara til prís (Ef.1.12, 14)

    Honum veri dýrd í samkomuni (Ef.3.21).

    fyri at tit skulu vinna dýrd Harra okkara Jesu Krists (2.Tess.2.14)

    Frá Honum, við Honum og til Hansara er jú alt. Honum veri dýrd í allar ævir! Amen (Róm.11.36).

    Ljóð/Stormur – Tungur/eldur

    Í Gamla Testamenti lesa vit um pinsahøgtíðina við tveimum breyðum, sum vóru súrgaði (3.Mós.23.17). Hesi bæði breyðini avmynda samkomuna við Jødum og heidningum í sama andliga likami.

    (Jødar í Áp.2 og heidningarnir í Áp.10, og bæði jødar og heidningar í 1.Kor.10.17).

    Súrdeiggið talar um, at synd enn er í holdi okkara, tí er eisini synd í samkomuni.

    Pinsadagur1 ella hin fimtiundidagurin, var hin fyrsti dagurin í vikuni (3.Mós.23.16). Jesus reis eisini upp frá teim deyðu fyrsta dagin í vikuni. Tí hevur hin fyrsti dagurin í vikuni, sunnudagurin, verið hátíðarhildin til minnis um Kristus, hin kristni “sabbaturin.”

    Ljóð/Stormur

    Ljóð og stormur ella vindur, tala um Heilaga Andan (Ezek.37.9, Jóh.3.8, 20.22). Andin er ósjónligur. Stormurin var eingin stormur, men ljóðið, “sum” tá óførur stormur brestur á. Orðið strormur, vindur ella, at anda, í Nýggja Testamenti, kemur av sama Grikska orðið (pneó).

    Tungur/eldur

    Tungur, eins og av eldi, lýsa nærveru Guds. Gud opinberaði seg ofta í Gamla Testamenti í eldi: (1.Mós.15.17, 2.Mós.3.2-6, 13.21-22, 19.18, 40.38).

    Jóhannes doyparin segði, um Jesus:

    Hann skal doypa tykkum í Heilaga Andanum og eldi (Matt.3.11).

    Hesin eldur er ein dómseldur. Tá hann tosar um dóp í eldi, nevnir hann, øks træanna, ávakstrarloysi, høggja niður, dumba og ósløkkjandi eld (Matt.3.9-13), sum skal koma, sum dómur yvir tey vantrúgvandi.

    Dópur í eldi (Matt.3.11), má ikki blandast saman við tungur “eins” og av eldi (Áp.2.3).

    Eldur var eingin í Ápostlasøguni, men “eins” og eldur.

    Øll trúgvandi eiga lut í dópi Heilaga Andans, tí er óvíst at biðja um dóp í eldi. Tungur “eins” og av eldi, er ein sera góð mynd av Heilaga Andanum, tí eldurin talar um endurnýggjan, reinsan og kraft.

    Tungur vóru ongar, men tungur, eins og av eldi. Tær setti seg á hvørt eitt teirra. sum skuldi tala (tungur), kunngera Kristus (Jóh.16.14).

    Øll trúgvandi hava fingið Heilaga Andan.

    Dópur Heilaga Andans var eina ferð (Áp.2), men breiddist út “eins og í upphavi,” (Áp.11.15), til Samaria (Áp.8), og heidningarnar (Áp.10), og til lærisveinar Jóhannesar (Áp.19).

    Dópur Heilaga Andans bleiv ikki endurtikin.

    Tað er ein tátíðarhending.

    Men fylling Heilaga Andans bleiv og blívur mangan endurtikin (Ef.5.18).

    Tungur ella onnur tungumál á pinsadegi, kann ikki verða nýtt sum prógv fyri, tað tey kalla tungutalu í dag.

    Um so var, hví er so einki nevnt um tungutalu í fylgjandi hendingum:

    1. Tá 3.000 vóru frelst (Áp.2.41).
    2. Tá 5.000 vóru frelst (Áp.4.4).
    3. Tá tey í Samaria fingu Heilaga Andan (Áp.8.17).

    Verunleikin er tann, at einastu ferð vit finna sanna tungutalu í Ápostlasøguni, er:

    1. Heidningarnir umvendir í húsi Korneliusar, ”talaðu í tungum” (Áp.10.46).
    2. Endurdópi av lærisveinum Jóhannesar, ”talaðu við tungum” (Áp.19.6).

    Á pinsadegi verður orðið ”tungutala2 ikki nýtt, men vit lesa: ”fóru at tala onnur tungumál,” (Áp.2.4), og ”hoyra tey tala, hvørt okkara egna mál,” (Áp.2.8).

    Tungumál

    Gud blandaði tungumál Bábels, tí ljóðaði tað sum ba, bab, babl, babl, bábel:

    Tí fekk hann navnið Bábel; tí har blandaði HARRIN tungumálini á allari jørðini; og haðani spjaddi HARRIN teir út um alla jørðina (1.Mós.11.9).

    Men nú, á pinsadegi, hendi tað stóra undrið, at øll tungumál, ja, enntá, hvørt blandað Bábelskt bygdamál fekk at hoyra gleðiboðskapin.

    Hvussu ber tað tá til, at vit hoyra teir tala, hvør okkara egna mál, sum vit eru fødd í?(Áp.2.8).

    Orð Guds er so beinrakið, at tá tað stendur okkara egna mál, sum vit eru fødd í,

    merkir tað, at tað var júst teirra sermerkta bygdamál.

    Tað var ikki ba.. bab.. babl….. bábel, men nú var tað skilligt, ja, so skilligt, at hevði ein sandingurin verið har, so hoyrdi hann sítt egna sermerkta vakra sandoyarmál, og vágmaðurin hevði hoyrt sítt vakra syngjandi vágamál.

    Jóels profeti

    Jóels profeti Jóel 3.1-5 er endurtikið (Áp.2.17-21).

    Áp. 2:16: Nei, hetta er tað, sum sagt er við Jóel profeti:

    2:17: „So skal verða á síðstu døgum“ – sigur Gud – „at Eg skal úthella av Anda Mínum yvir alt hold; synir og døtur tykkara skulu profetera, hini ungu hjá tykkum skulu síggja sjónir, og hini gomlu hjá tykkum skulu hava dreymar.

    2:18: Ja, um tað so eru trælir Mínir og trælkvinnur Mínar, skal Eg á teimum døgum úthella av Anda Mínum yvir tey, og tey skulu profetera.

    2:19: Eg skal lata undur henda á himli uppi og tekin á jørðini niðri, blóð, eld og roykskýggj.

    2:20: Sólin skal umskiftast í myrkur, og mánin í blóð, áðrenn dagur Harrans kemur, hin stóri og dýri.

    2:21: Og so skal verða, at hvør tann, ið kallar á navn Harrans, skal verða frelstur.“

    Bert ein lítil partur av Jóels profetii gekk út á pinsadegi. Tað, sum hendi á pinsadegi var bert ein forsmakkur av tí, sum skuldi henda á síðstu døgum, ”áðrenn dagur Harrans kemur, hin stóri og dýri.”

    Um Jóels profeti gekk út á pinsadegi, hví nevnir hann sama lyfti aftur í Áp. 3.19, tá hann talar til Ísrael, sum tjóð.

    Høvdu tey vent við, so skuldi signigarríkið Messiasar koma: Lívganartíðir kunnu koma frá ásjón Harrans,(3.19).

    Hví hendu ikki øll hesi tekin, sum vit lesa um í vers 19 og 20, blóð, eld, roykskýggj, sólin umskift í myrkur og mánin í blóð?

    Og Jesus tosaði eisini um hesi tekin (Matt.24.29-3).

    Svarið er at hetta skal henda bókstavliga í framtíðini, í trongdartíðina, sum Opinberingin eisini tosar nógv um.

    Gjógv mitt í profetiinum

    Hetta er ikki óvanligt, at eins og Jóels profeti vóru eisini onnur profeti, klovin við einari gjógv, ella hava dupultan tídning, tvítýdd. Tað vil siga, at tað kunnu verða nógv ár ímillum tveir setningar, millum tvey orð. Vit kunnu taka okkurt dømi.

    Tá ið Jesus las úr Esaiasar bók, gavst hann at lesa mitt í einum setningi, og fólkið stardu á Hann.

    Hví gavst hann?

    Hví las hann ikki alt?

    Setningurin hann steðgaði við var hesin:

    at kunngera náðiár Harrans.“ So legði Hann bókina saman, fekk tænaranum hana aftur og settist; og øll í sýnagoguni stardu á Hann. Tá fór Hann at tala til teirra: „Í dag er hetta skriftorð gingið út fyri oyrum tykkara.“(Luk.4.18-21).

    Her sigur Jesus sjálvur, at hesin parturin av Esaiasar profetii, var nú gingin út. Men nú eru 2.000 ár farin, og enn er ikki hin parturin gingin út. Næsti setningur í profetiinum er:

    og hevndardag Guds okkara (Es.61.2).

    Esaias profiterar um somu framtíð, sum Jóel, trongdartíðina.

    Men ein gjógv, meiri enn 2000 ár, sum vit kalla „náðiár Harrans“ so kemur „hevndardagur Guds.“

    Fyri at skilja hvat hendi á pinsadegi, mugu vit skilja Jóels profeti.

    Fyrst Jødar

    So Heidningar

    Jóels profeti var fyrst og fremst til Ísrael, Áp.2.17:

    1. Síðstu dagar, sipa til dagar Ísraels.
    2. Synir og døtur tykkara, Ísrael.
    3. Ung hjá tykkum, Ísrael.
    4. Hini gomlu hjá tykkum, Ísrael.

    Men síðani til bæði Jødar og heidningar.

    1. Alt hold.
    2. Hvør tann, ið kalla á navn Harrans, skal verða frelstur.

    Fyrst Jødar, Ísrael.

    Síðani Jødar og heidningar.

    Fyrst Pætur

    Fyrri partur av Ápostlasøguni er serliga til Ísrael, har ápostulin til teir umskornu, Pætur, er høvuðspersónurin.

    Síðani Paulus

    Seinni partur av Ápostlasøguni er serliga til heidningar, har ápostulin til teir óumskornu, Paulus er høvuðspersónurin.

    tí Hann, sum gav Pæturi kraft til ápostlaverk millum hinar umskornu, gav mær kraft til hitt sama millum heidningarnar – (Gal.2.8).

    Fyrst Jødar

    Jøder krevja jú tekin, og Grikkar søkja vísdóm (1.Kor.1.22).

    Jødar krevja tekin. Fyrra helvt av Ápostlasøguni er sermerkt av teknum til Jødar.

    So Gud gav teim tað teir vildu hava, men hóast tað, vendi Ísraels tjóð ikki við.

    Síðani heidningar

    Tí segði Paulus, í Antiokia í Pisidia:

    ja, so venda vit okkum til heidningarnar (Áp.13.46).

    Samkomutíðin

    Hendan gjógvin í Jóelsprofetii, er samkomutíðin:

    bæði Jøda – fyrst – og Grikka Róm.1.16.

    Ella er Gud bert Gud Jødanna! Er Hann ikki eisini Gud heidninganna? (Róm.3.29).

    Tí við einum Anda vórðu vit jú øll doypt at vera eitt likam, annaðhvørt vit nú eru Jødar ella Grikkar (1.Kor.12.13).

    Soleiðis er Ápostlasøgan eitt bindilið millum evangeliini og brøvini.

    Millum gamla og nýggja sáttmálan.

    Millum Jødadómin og samkomuna, har ikki er munur millum Jøda og heidning.

    Jødarnir høvdu ikki lætt við at svølgja hesum.

    Paulus fekk opinberað hetta loyndarmál, og royndi við hjálp Andans, at sannføra Jødarnar. Hann skrivaði mong brøv. Men Ísraels tjóð misskiltu hetta.

    Ei undur í, at Ápostlasøgan, eisini í dag er misskilt.

    PMH Páskir 2005

    1 4005 πεντηκοστή [pentekoste /pen·tay·kos·tay/] n f. Feminine of the ord. of 4004; TDNT 6:44; TDNTA 826; GK 4300; Three occurrences; AV translates as “Pentecost” three times. 1 the second of the three great Jewish feasts, celebrated at Jerusalem yearly, the seventh week after the Passover, in grateful recognition of the completed harvest. Additional Information: Pentecost = “the fiftieth day”

  • Ápostlasøgan 1.1

    Jesus fór undir at gera og læra

    Hví eru so nógv líknilsir, undur og tekin í evangeliunum og so lítið av hesum í brøvunum? Hví er so nógv skriva um samkomuna í brøvunum og næstan einki í evangeliinum? Hví fáa jødar so nógv pláss í evnageliinum, men brøvini gera ikki mun á jøda og heidningi? Soleiðis kundu vit hildi á og spurt.

    Hvussu skulu vit skilja munin millum evangeliini og brøvini?

    Fjarstøðan ella hesin teinur sær út til at verða sera langur. Hendan gjógvin ella hetta millumrúm, gloppi, verður náttúrliga fylt út, og knýtt saman við Ápostlasøguni, hendan bókin kemur ímillum evangeliini og brøvini. Treytin fyri yvirhøvur at kunna skilja Nýggja Testamentið, er at kenna hesa samanknýting, hendan liðin, hesa sambinding. Ápostlasøguna, og soleiðis verða allir hesir spurningarnir loystir. Tí er sera umráðandi at skilja Ápostlasøguna. Hví valdi Jesus sær nakrar fáar ápostlar. Hvat lærdu Meistaranum teir?

    Tað síggja vit í søguni, um hvat hesir menn gjørdu og lærdu.

    Ápostlasøgan 1.1

    Hina fyrru bókina skrivaði eg, Teofilus, um alt tað, sum Jesus fór undir at gera og læra, (Áp.1.1).

    The former treatise have I made, O Theophilus, of all that Jesus began both to do and teach1 (Áp.1.1, KJV).

    Den første Bog skrev jeg, o Theofilus! om alt det, som Jesus begyndte både at gøre og lære, (Áp.1.1, Donsk frá 1933)

    Alt tað, sum Jesus fór undir2 at gera og læra.

    ”Fór undir” er jú tað sama sum at byrja eitt verk, og ikki gera tað liðugt. Var tað so ikki fullkomið, sum Jesus gjørdi:

    Eg havi gjørt Teg dýrmætan á jørðini við at fullføra verkið, sum Tú hevur givið Mær at gera (Jóh.17.4).

    Táið Jesus nú hevði fingið edikin, segði Hann: „Tað er fullgjørt!“ (Jóh.19.30).

    Er nakar mótsetningur millum tað, sum Jóhannes og Ápostlasøgan siga frá. Ella var tað bert nakað, sum Jesus fór undir at gera, hann bert byrjaði og so tóku Ápostlarnir og gjørdu tað fullkomið. Nei, tað, sum Jesus gjørdi ”fullkomið,” var eingin mannahond før fyri at gera, tað var at taka synd mína og tína burtur og vinna okkum æviga rættvísi, tá Hann gjørdi sítt stórsta verk, har á krossinum at leyskeypa syndaran frá fastatøku Satans og við deyðanum gera hann, sum hevði veldi deyðans til einkis, og vinna æviga endurloysing til okkum gudleysu, fortaptu, vónleysu syndarum.

    Tað, sum eingin annar kundi gera, tað gjørdi Jesus. Men tað, sum menniskju kundu gera, lat Hann tey fáa loyvi til at gera.Vit kunnu taka nøkur dømir:

    Jesus segðu um kvinnuna, sum salvaði Hann:

    ”Hon gjørdi tað hon kundi.” (Mark.14.8).

    Tá ið Jesus reisti upp Lazarus, segði Hann:

    „Takið burt steinin!”

    „Loysið hann og latið hann fara!“ (Jóh.11.39-44).

    Bert Jesus kundi reisa Lazarus upp, men menniskju kundu taka steinin burtur, og kundu eisini loysa hann úr líkklæðunum, sum hann var vavdur og bundin í.

    Frelsan var sera stór og fullkomin, sum eingin annar enn Jesus gjørdi ella kundi gera. Tað er ein tátíðar hending og skal aldri gerast umaftur.

    Tað er fullgjørt!

    Men at fáa boðskapin út syrgdu ápostlarnir fyri. Tí tað eru menniskju før fyri at gera.

    Hvat gjørdi Jesus?

    Hvat skulu vit gera?

    Hvat gjørdu ápostlarnir?

    Jesus gjørdi:

    Jesus legði grundvøllin:

    Aðra grund kann nú eingin leggja enn hana, ið løgd er, tað er Jesus Kristus (1.Kor.3.11).

    Vit gera:

    Hvat kunnu vit gera, sum standa á grundini, jú, vit sum trúgva á Jesus Kristus, kunnu byggja:

    Men um nakar á hesa grund byggir við gulli, silvuri, dýrum steinum, træi, hoyggi, hálmi, so skal koma at síggjast, hvussu verk eins og hvørs er; dagurin skal vísa tað. Tí hann verður opinberaður í eldi, og hvussu verk eins og hvørs er, skal eldurin royna (1.Kor.3.12-13).

    Ápostlarnir gjørdu:

    Hvat kundu ápostlarnir gera. Kundu teir verða við í grundvallararbeiðinum? Tað kann virka mótsigandi, at siga, at Jesus Kristus er grundin (1.Kor.3.11), og samstundis siga ”grundvøll ápostlanna:”

    tit, sum uppbygd eru á grundvølli ápostlanna og profetanna – og hornsteinurin er Kristus Jesus sjálvur (Ef.2.20).

    Hví sigur hann nú, „grundvøll ápostlanna”?

    Jú, tað er júst í Ápostlasøguni vit síggja ”grundvøll ápostlanna,” og ”tekin ápostuls.” Tað vóru bert ápostlarnir, og ikki okkum, sum Harrin Jesus sjálvur útvaldi til hesa serligu, ápostlauppgávu. Men, í sama versi, ger Paulus greiðan skilna millum ápostlarnar og Kristus, við at siga –

    ”hornasteinurin er Kristus Jesus Sjálvur.”

    Hann sjálvur, og eingin annar, er hin livandi steinurin (1.Pæt.2.4).

    Eingin, aldri, nakratíð, kann javnsetast ella javnmetast við Kristus Jesus Sjálvan, hvørki ápostlarnir, og enn minni vit.

    Jesus segði eisini við Pætur ápostul, tá Pætur játta hann sum Kristus:

    So sigi Eg eisini tær: Tú ert Pætur; og á hesum kletti skal Eg byggja samkomu Mína, og portur deyðaríkisins skulu ikki fáa vald á henni. Og Eg skal geva tær lyklar Himmiríkis ríkis; tað, sum tú bindur á jørðini, skal vera bundið í Himli, og tað, sum tú loysir á jørðini, skal vera loyst í Himli.“(Matt.16.18-19).

    Aðra grund kann nú eingin leggja. Men ápostlarnir fingu eina serliga uppgávu, sum onnur ikki fingu.

    Tí kallar Paulus ápostul nakað fyri, tekin ápostuls:

    Tekin ápostuls vórðu jú í øllum toli gjørd millum tykkara, við teknum, undrum og kraftargerðum.(2.Kor.12.12).

    Hornasteinurin er lagdur. Aðra grund kann eingin leggja.

    Ápostlasøgan sigur frá „grundvølli ápostlanna,“ og hetta heldur á gjøgnum brøvini í Nýggja Testamenti.

    Tey, sum komu aftaná ápostlunum, fingu ikki loyvi til at verða við í grundvallararbeiðinum, men skuldu, ”síggja til,“ hvussu tey bygdu á sjálva grundina, bert tí einu grund:

    Hvør tann, sum tí hoyrir hesi orð Míni og ger eftir teimum, verður líkur vitigum manni, ið bygdi hús sítt á hellu Grovregnið kom, áirnar vuksu, og vindarnir blástu og raktu hetta hús; men tað fall ikki, tí tað var grundað á hellu. (Matt.7.24-25).

    Tíverri síggja vit í dag at kristindómurin byggir á nógvar sjálvgjørdar mannagrundir:

    Men hvør tann, ið hoyrir hesi orð Míni og ger ikki eftir teimum, verður líkur dára, ið bygdi hús sítt á sandi.

    Grovregnið kom, áirnar vuksu, og vindarnir blástu og raktu hetta hús; og tað fall, og fall tess var stórt.“ (Matt.7.26-27).

    Tann 20.03.2005 var ein harður jarðskjálvti í Japan, (6 stig eftir Richter skalanum), men hann gjørdi ikki nógvan skaða. Eitt atomverk, sum stóð í jarðskjálvtaøkinum fekk ongan skaða, tí bygningarnir, tekningarnir vóru gjørdir til jarðskjálvtaumráðið.

    Tíverri síggja vit í dag, at samkomur ikki verður bygdar eftir fyriskipaðan ápostlanna. Fuska og sjuska verður við tekningunum. Ikki verður lurtað eftir eftirlitinum. Vánaligt tilfar verður nýtt. Men, hóast tað, sær alt so sera gott út.

    Hvussu skulu vit tá sleppa undan, um vit skoyta ikki um so stóra frelsu, sum jú fyrst varð kunngjørd við Harranum og síðani staðfest okkum av teimum, ið høvdu hoyrt Hann, við tað at Gud vitnaði við, bæði við teknum, undrum og fjølbroyttum kraftargerðum og við at geva Heilaga Andan eftir vilja Sínum! (Heb.2.3-4).

    Tað var hendan stóra frelsa, hetta stóra verk, sum jú “fyrst” var kunngjørd við Harranum, sum Jesus byrjaði, fór undir at gera (Áp.1.1),

    “síðani staðfest okkum av teimum, ið høvdu hoyrt Hann.”

    Tí er vers eitt í Ápostlasøguni bindiliðið millum tað, Jesus “fór undir at gera,” og tað sum “síðani,” var staðfest okkum av ápostlunum.

    Ápostlasøgan kundi líka so væl verði kallað Heilaga Andans søga.

    Uttan Heilaga Andan var eingin Ápostlasøga, eingin samkomusøga. Uttan áposlarnar var eingin ápostlasøga og uttan okkum, sum komu ataná, var eingin samkomusøga. Hetta er alt væl tvinna saman. Frelsuætlan Guds. Har hvør einstakur hevur sína serligu uppgávu, náðigávu, tænastu, á tí eina likami, samkomuni, likam Kristusar (1.Kor.6.15, 12.27).

    Verkið sum Jesus “fór undir at gera,” sum Hann byrjaði, og ikki gjørdi liðugt, helt á við Heilaga Andanum, ápostlunum og øllum teim trúgvandi líka upp til okkara dagar. Hetta stóra verk er framvegis ikki liðugt, men ein dagur kemur, tá heidningarnir eru komnir inn í fullum tali, og alt Ísrael skal verða frelst (Róm.11.25-26). Tá er æviga frelsuráð Guds fullført. Ápostulin fekk hetta opinbera, og ei undur í, at hann breyt út í lovsong, tá hann var í holt við at læra øll hini heiløgu Guds í Róm hesar stóru sannleikar:

    Á ríkdómsdjúp vísdóms og kunnskapar Guds! Hvussu óútgrundandi eru ikki dómar Hansara, og órannsakandi vegir Hansara! Tí hvør hevur kent sinni Harrans, og hvør varð ráðgevari Hansara! (Róm.11.33-34).

    Hetta var júst tað, sum Jesus segði:

    Sanniliga, sanniliga, sigi Eg tykkum: Tann, ið trýr á Meg, skal eisini gera tey verk, ið Eg geri – og hann skal gera størri enn hesi. Tí Eg fari til Faðirin; (Jóh.14.12).

    Ikki størri í virði, einki kundi verða størri enn verk Hansara á krossinum, sjálvandi, men hetta verkið gjørdist størri í rúgvu, í mongd. Tað skuldi ikki bert verða í Jerúsalem (1), men eisini Samaria (2) og líka til enda jarðarinnar (3), (Áp.1.8). Eins og bygningurin er størri og sæst betri enn grundin. Grundin er ofta undir jørð. Størri bygningurin er, minni er grundin í mun til bygningin. Tú sært ikki grundina í einum háhúsi. Men grundin er ikki minni týðandi enn allur bygningurin. Tá ið Jesus endaði sína megnar fjallaprædiku, vísti hann sjálvur til bygningar, sum vóru grundaðir á hellu ella á sand, (Matt.7.24-27).

    Hetta stóra verk, sum Jesus byrjaði, ella “fór undir at gera,” (Áp.1.1), hesin stóri bygningur, er ikki “innilokaður enn.” Hann veksur og veksur til ein dag síðsti steinur og síðsta klípi er sett í. Tá skal hin vrakaði hornasteinur, verða ærdur, sum útvaldur og dýrabarur steinur (Es.28.16, Sálm 118.22, Matt 21.42, Áp.4.11, 1.Pæt.2.6).

    Ápostlarnir sum vóru við til “jørð og betongarbeiði,” vóru við til grundvøllin, eru ikki meir. Grundvøllurin er liðugur. Vit eru komin inn í arbeiði.

    Eins og maður, ið fór burt í annað land, fór frá húsi sínum og setti tænarar sínar at standa fyri tí, hvønn til sítt, og segði við duravaktaran, at hann skuldi vakja (Mark.13.34).

    Hvønn til sítt. Soleiðis hava vit fingið hvør sína uppgávu. Allarhelst sipar Hann til Heilagi Andin, sum duravaktaran.

    Alt hetta virkar hin eini og sami Andi, sum eftir vilja Sínum býtir einum og hvørjum fyri seg(1.Kor.12.11).

    Limir av sama likami.

    Gera og læra

    Jesus fór undir at gera og læra (Áp.1.1).

    Fyrst at “gera” so at “læra.”

    Ikki sum Fariserararnir.

    Jesus segði: “teir siga og gera ikki.” (Matt.23.3).

    Gera

    Gerið og haldið tí alt, ið teir siga tykkum! Men takið ikki eftir verkum teirra! Tí teir siga tað víst, men gera tað ikki! (Matt.23.2).

    Paulus segði við Timoteus:

    Ger tær ómak at vísa teg sjálvan fram sum ein, ið royndur er fyri Gudi, sum arbeiðsmann, ið einki hevur at skammast við, sum lærir sannleiksorðið rætt! (2.Tim.2.15).

    Fyrst gera, “ger tær ómak,” so ”sum lærir sannleiksorðið rætt!”

    Hvat nyttar at læra um gerðirnar ikki samsvara.

    Gerðirnar doyva og køva læru.

    ella

    Gerðirnar prýða og skrýða læru.

    ”Um tú ætlar orð Guds at læra

    Mugu gerir eisini samsvara

    Annars verður hetta bert at særa

    Tann vanvirda lítla frelsta skara.”

    Hetta er ikki bert persónliga, men eisini samkomuliga.

    Hvussu gera vit í samkomu Guds?

    Vita vit hvat, hvør ella hví samkoma Guds er.

    Men skuldi eg ikki komið enn, skalt tú av hesum vita, hvussu ein eigur at bera seg at í húsi Guds, sum er samkoma hins livandi Guds, stuðul og grundvøllur sannleikans.(1.Tim.3.15).

    Her síggja vit aftur bygningin, “sum Jesus fór undir at gera.” Hetta er stuðul og grundvøllur sannleikans.

    Elska vit Hann, sum er sannleikin? So tala vit um sannleikan.

    Læra

    Jesus fór undir at gera og læra (Áp.1.1).

    Jesus lærdi lærisveinarnar. Ápostlarnir lærdu hesa læru víðari. Brøvini er fylt við læru til okkara.

    Orðið lærisveinar, læra, lærir, lærdu o.sfr. kemur fyri út við 464 ferðir í Nýggja Testamenti.

    Læran, orðið, fær nógv skot fyri bógvin í dag.

    Javnan verður sagt hvussu møtini verða og so verður lagt afturat: “so verður eitt lítið orð í endanum.” Orðið, læran fær lítið pláss.

    Ofta verður sagt í dag: “Tað er ikki bara at læra, vit mugu gera nakað.”

    Men spurningurin er hvussu skulu vit gera “nakað” um vit ikki vita ella læra hvussu vit skulu ger tað.

    Hvat við hjúnalagnum? Jú,

    Hvussu skal hin ungi halda veg sín reinan?

    Við at halda seg eftir orði Tínum. (Sálm 119.9).

    Hvussu skal hin ungi halda veg sín óreinan

    Við at halda seg eftir tí hann sær og lærir av lívi og vranglærarum.

    ”Læra vit” ella ”Spæla vit.”

    ”sannleika” ella ”stuttleika.”

    Hvussu nógv gera vit burtur úr hesum í samkomunum?

    Er tað Guds samkoma ella er tað bert okkara spælipláss?

    Tey sum leita eftir sannleikanum, royna kanska fyrst í samkomuni, og hvat finna tey?

    Ella er ljósið okkara vorið til myrkur?

    Ella leiðir gøta okkara til veg gudleysra?

    Ella til …..

    Ísraels ríkið

    Næstu versini í Ápostlasøguni siga frá, at Jesus lat teir síggja seg í 40 dagar, og talaði um tað, sum hoyrir ríki Guds til (Áp.1.3). Og at teir, skuldu verða doyptir í Heilaga Andanum (v.5), “áðrenn nógvir dagar eru umlidnir.”

    Teir skiltu ikki hvat Hann tosaði um. Teir hildu, at Hann skuldi endurreisa Ísrael, sum eitt jørðiskt ríki (v.6). Men Ápostlasøgan vísir, at tænasta ápostlanna, var at “gera og læra” sannleikan um eitt likam, eina samkomu, har Jødar og heidningar skuldu standa á somu grund og knítast undir felags náði-merki, krossins merki. Har Jødar og heidningar vóru eitt likam.

    Ikki Ísraels ríki. Samkoman kom ikki ístaðin fyri Ísrael. Men Ísrael er sett til síðis fyribils, men mongu profitiini um sanna Ísrael, so sum, at teir skulu fáa sítt egna land aftur, eru enn ikki gingin út, men skulu ganga út við tíð endans.

    Tikin upp

    Fýra ferðir í fyrsta kapitli, lesa vit at Jesus var “tikin upp” (Áp.1.2, 9, 11, 22).

    1.

    v.2

    Jesus fór undir at gera og læra, inntil tann dag Hann varð tikin upp, eftir at Hann við Heilaga Andanum hevði givið ápostlunum (Áp.1.1-2).

    2.

    v.9

    Táið Hann hetta hevði sagt, varð Hann tikin upp, meðan teir sóu, og skýggj tók Hann burtur úr eygsjón teirra.

    3.

    v.11

    Teir søgdu: „Tit menn úr Galilea! Hví standa tit og hyggja upp móti himli? Hesin Jesus, sum er tikin upp til Himmals frá tykkum, skal koma aftur, á sama hátt sum tit sóu Hann fara til Himmals.“

    4.

    v.22

    líka frá dópi Sínum við Jóhannesi, og til tann dag Hann varð tikin upp frá okkum

    Jesus varð tikin upp. So kom Heilagi Andin og ”føddi” samkomuna. Samkoman er á jørðini inntil ein dag hon skal eisini verða rykt burtur í skýggjum. Høvuðsuppgáva hennara er at dýrdargera Hann, sum varð “tikin upp”

    dýrd Síni til prís (Ef.1.6,12,14).

    fyri at tit skulu vinna dýrd Harra okkara Jesu Krists (2.Tess.2.14).

    Hvussu gera vit, jørðisku, hetta á bestan hátt.

    Ikki við jørðiskum, holdsligum vælmeintum menniskjaligum midlum.

    Bert Heilaga Andans verk gevur Andans ávøks.

    Eftir tekningini. Byggja á tað, sum Jesus “fór undir at gera og læra.”

    Læra av hvussu ápostlarnir gjørdu hetta.

    Aftaná at Jesus var tikin upp, fóru teir av fjallinum, til Jerúsalem, í salin í erva, teir byrjaðu við bøn, bønarmøti.

    PMH páskir 2005

    1The Holy Bible : King James Version. 1995 (Ac 1:1). Oak Harbor, WA: Logos Research Systems, Inc.

    2 Enhanced Strong´s Lexicon: 756 ἄρχω [archomai /ar·khom·ahee/] v. Middle voice of 757 (through the implication of precedence); TDNT 1:478; GK 806; 84 occurrences; AV translates as “begin” 83 times, and “rehearse from the beginning” once. 1 to be the first to do (anything), to begin. 2 to be chief, leader, ruler. 3 to begin, make a beginning.